eCCY0s7V1mINM153Ww3Y6ISQK/8=erkPrz9uv+SeZZMz1UbqTrLUalg=RMadGtD0794IGWCfzXku5S5YPuOZ4MMJX7Dz1tnAtkbDw/e/0SZqYec4Di56SKnf
9Px6uz+VBh+dsEVS8F5TBBcjRloaI1eZQTMd8LfBNE7XIRt1BcLGCgF5ZDF9Itf/
TgNbmCZU+NOn9g+f7wHi38qfFiU7OEHClPZQP7mFZsE=MIIE5TCCA82gAwIBAgIDBByRMA0GCSqGSIb3DQEBBQUAMFwxCzAJBgNVBAYTAlBM
MSIwIAYDVQQKExlVbml6ZXRvIFRlY2hub2xvZ2llcyBTLkEuMRMwEQYDVQQDEwpD
RVJUVU0gUUNBMRQwEgYDVQQFEwtOciB3cGlzdTogMTAeFw0xMTEyMDIyMDE5MDda
Fw0xMzEyMDEyMDE5MDdaMIH3MTEwLwYDVQQDDChNYXJjaW4gS29yb2xlYzsgTWlu
aXN0ZXJzdHdvIMWacm9kb3dpc2thMQ8wDQYDVQQqDAZNYXJjaW4xEDAOBgNVBAQM
B0tvcm9sZWMxGjAYBgNVBAUTEVBFU0VMOjY4MTIyNDAwNDkwMSEwHwYDVQQKDBhN
aW5pc3RlcnN0d28gxZpyb2Rvd2lza2ExKjAoBgNVBBAwIQwOV2F3ZWxza2EgNTIv
NTQMDzAwLTkyMiBXYXJzemF3YTERMA8GA1UEBwwIV2Fyc3phd2ExFDASBgNVBAgM
C21hem93aWVja2llMQswCQYDVQQGEwJQTDCBnzANBgkqhkiG9w0BAQEFAAOBjQAw
gYkCgYEAl8Hc2Vmiz9DxscsI6p8KOpM+1JSU9lKr93Z/uK2tWxuR5hKTirx3b9da
LpzssO415C3ZYhesZD5y6+cd4OjTZx1g6a5vpQFJxBBUjmxgZ1ZVw/sJcGJgznd3
luQL9Drlah0JTOE/En7b7b0e1/5+tMlJCQzwf5JiBGdnksDjuNUCAwEAAaOCAZYw
ggGSMA4GA1UdDwEB/wQEAwIGQDCB9QYDVR0gAQH/BIHqMIHnMIHkBgsqhGgBhvZ3
AgQBATCB1DAtBggrBgEFBQcCARYhaHR0cDovL3d3dy5jZXJ0dW0ucGwvcmVwb3p5
dG9yaXVtMIGiBggrBgEFBQcCAjCBlQyBkkNlcnR1bSBRQ0EgUHJvZmVzam9uYWxu
eSAtIGt3YWxpZmlrb3dhbnkgY2VydHlmaWthdCB3eWRhbnkgcHJ6ZXogVW5pemV0
byBUZWNobm9sb2dpZXMgUy5BLiB6Z29kbmllIHogd3ltYWdhbmlhbWkgVXN0YXd5
IG8gcG9kcGlzaWUgZWxla3Ryb25pY3pueW0uMAwGA1UdEwEB/wQCMAAwLwYDVR0f
BCgwJjAkoCKgIIYeaHR0cDovL2NybC5jZXJ0dW0ucGwvcWNhMDkuY3JsMCgGCCsG
AQUFBwEDBBwwGjAIBgYEAI5GAQEwDgYJKoRoAWUDAQECCgEEMB8GA1UdIwQYMBaA
FE8UzKJXEoLo6Iwwb2Aj3RXgZk6wMA0GCSqGSIb3DQEBBQUAA4IBAQBX4i03vLHK
e/8bD6HQ2K003ExrReUo6VE6xUsVPgy9xMfcp6H4OlakaEnU8U2y865OvWBACPVB
4mrs+nh/d49EffFVnaUUV/OpOovfRfGfSVRPY/1X0DA4HPhfoAKnzg9rrMn2oC1Y
GTZOa8IOX59JUijjORdBMaTZwN8PAlCDseWfE6U/wFap2cJ50W3O2ftJ8alenBQC
/jCPVA9E4e8Z4PER8Qozr7lsAPVvZG4LwI5wS6yUd4g6zwEj2zUBS29bfIIwtRLh
ywYxIjsrBnO7TV7tQkUiH6j6QTiLdlDXrD6Hk/SQKguIuDJeqNDosLOB4A/6zgTJ
XoZq1V25RVep2013-01-29T15:04:59+01:00nz/eaqkUqA/RZIgNcyslYmo63ps=serialNumber=Nr wpisu: 1,CN=CERTUM QCA,O=Unizeto Technologies S.A.,C=PL269457MIME-Version: 1.0
Content-Type: text/xml
Content-Transfer-Encoding: binary
Content-Disposition: filename="zarządzenie MŚ w sprawie zadań ochronnych dla Gorczańskiego PN- załączniki(3).xml"http://www.certum.pl/OIDAsURI/signedFile/1.2.616.1.113527.3.1.1.3.1Opis formatu dokumentu oraz jego pełna nazwahttp://www.certum.pl/OIDAsURI/signedFile.pdftext/xmlhttp://uri.etsi.org/01903/v1.2.2#ProofOfApprovalMIIIagYJKoZIhvcNAQcCoIIIWzCCCFcCAQMxCzAJBgUrDgMCGgUAMIHTBgsqhkiG
9w0BCRABBKCBwwSBwDCBvQIBAQYLKoRoAYb2dwIEAQIwITAJBgUrDgMCGgUABBQB
KHKFi9kFPJS8G2QOdmtSjNfFgwIFAIUW/6QYDzIwMTMwMTI5MTQwNTA4WjADAgEB
AggM2wmR7juPdKBhpF8wXTEUMBIGA1UEBRMLTnIgd3Bpc3U6IDIxCzAJBgNVBAYT
AlBMMSIwIAYDVQQKDBlVbml6ZXRvIFRlY2hub2xvZ2llcyBTLkEuMRQwEgYDVQQD
DAtDRVJUVU0gUVRTQaCCBJkwggSVMIIDfaADAgECAhQxnpThXfuK+hhunkPQiRrd
LA0JITANBgkqhkiG9w0BAQUFADBuMQswCQYDVQQGEwJQTDEuMCwGA1UECgwlTWlu
aXN0ZXIgd2xhc2Npd3kgZG8gc3ByYXcgZ29zcG9kYXJraTEvMC0GA1UEAwwmTmFy
b2Rvd2UgQ2VudHJ1bSBDZXJ0eWZpa2FjamkgKE5DQ2VydCkwHhcNMDkxMjAxMDkw
MzI2WhcNMTQxMjAxMjM1OTU5WjBdMRQwEgYDVQQFEwtOciB3cGlzdTogMjELMAkG
A1UEBhMCUEwxIjAgBgNVBAoMGVVuaXpldG8gVGVjaG5vbG9naWVzIFMuQS4xFDAS
BgNVBAMMC0NFUlRVTSBRVFNBMIIBIjANBgkqhkiG9w0BAQEFAAOCAQ8AMIIBCgKC
AQEAtWNaxI3za0r43xi4cuP39ATVl/mdxMPT4djsQrYD9RKRBLHr9kIUT/QPSiZz
1GVJBhaozB89YfAhrS8KvY8EJpvI/yiwV8Yr6mKoGb1dEce8mGmXffZZM1jxYhJ+
PvdoQR3OBRgLGpv57YArRolMFlYuC/ToRq3YkZvw7Vnh6VxPdwGMqnGN8pDV5KLN
4KzX54/wrMFjTSGTFoGZi1iCyOxaLlJNP76DgUDGoeB+5C9KonDSY8SlYfyKXtOo
nhIavctGI0xLLSDilu335BafNLyNoQHT07h474Epkc2aTB3PFLt9BrLbzcJNK0Dh
JeFbNgsmDIV2L6OBf61q3YQlGwIDAQABo4IBOjCCATYwFgYDVR0lAQH/BAwwCgYI
KwYBBQUHAwgwDAYDVR0TAQH/BAIwADCBqwYDVR0jBIGjMIGggBRZNAz7fedFAW/J
cJbCTgb4D4FD9qFypHAwbjELMAkGA1UEBhMCUEwxLjAsBgNVBAoMJU1pbmlzdGVy
IHdsYXNjaXd5IGRvIHNwcmF3IGdvc3BvZGFya2kxLzAtBgNVBAMMJk5hcm9kb3dl
IENlbnRydW0gQ2VydHlmaWthY2ppIChOQ0NlcnQpghRipw0EwyS41CdWzD+Ba/Lr
Mu8HGTAxBgNVHSABAf8EJzAlMCMGBFUdIAAwGzAZBggrBgEFBQcCARYNd3d3Lm5j
Y2VydC5wbDAOBgNVHQ8BAf8EBAMCBsAwHQYDVR0OBBYEFAKgYwrOzgHy9qcxPf31
zxVhDiwgMA0GCSqGSIb3DQEBBQUAA4IBAQAE0CxcuGQZzn7tqlsI5XKkXkAk6SZF
sfgFcmtlI7F2xyrOEBGy7RRDulF9mY6AqGHDMosdVP/55oqO20vp8Yn0IJOLoIz6
amwvbiG2tkPwYkM8qNQabOVAdcDAPrBABXc5zJucOf2X+TcjhtIE3iEp7WN+KS3a
Xua9AA5TJHg1cLVeQz5//qis4i7ox+Vi/VghiHcW1lmle2kt0NW1fhYlJX4bamtf
hnINHFcwBD7FJ33o9SibQ6zeLL27/KUgctzyTJoNcRrC1G1zVGPAxxnSsbdtt4el
Xw4Kv98IrY+9Qj1Pzc1xWPAF/F/Eill4RnUxGudpBrz/lxbCHx2KBNiJMYIC0DCC
AswCAQEwgYYwbjELMAkGA1UEBhMCUEwxLjAsBgNVBAoMJU1pbmlzdGVyIHdsYXNj
aXd5IGRvIHNwcmF3IGdvc3BvZGFya2kxLzAtBgNVBAMMJk5hcm9kb3dlIENlbnRy
dW0gQ2VydHlmaWthY2ppIChOQ0NlcnQpAhQxnpThXfuK+hhunkPQiRrdLA0JITAJ
BgUrDgMCGgUAoIIBHjAaBgkqhkiG9w0BCQMxDQYLKoZIhvcNAQkQAQQwHAYJKoZI
hvcNAQkFMQ8XDTEzMDEyOTE0MDUwOFowIwYJKoZIhvcNAQkEMRYEFOCLpgCg+jq7
WCsi1koEpbYwAglvMIG8BgsqhkiG9w0BCRACDDGBrDCBqTCBpjCBowQU8tWxfJyz
ywHnizQzXNSOEkNvzMswgYowcqRwMG4xCzAJBgNVBAYTAlBMMS4wLAYDVQQKDCVN
aW5pc3RlciB3bGFzY2l3eSBkbyBzcHJhdyBnb3Nwb2RhcmtpMS8wLQYDVQQDDCZO
YXJvZG93ZSBDZW50cnVtIENlcnR5ZmlrYWNqaSAoTkNDZXJ0KQIUMZ6U4V37ivoY
bp5D0Ika3SwNCSEwDQYJKoZIhvcNAQEFBQAEggEAYvY+/mAm1CkqywDx3QCh+mmg
w26B93f0rwD0bIeo+XzrNjn5NUnMgLxbrVZIxklNGHQFJVB7xyopveT6iF1KLNg3
M+QJK+PNN2BzdQKXJ28UJTXdiyZGJsTmarZAq6o1yjU91UyafkMHCzb/ygtGFXpX
wX+5JtBnN8SRMPQK8l5j/+q63lHITFFBknAkSveB8sf/ZCUlSJnBb/KhNLxoPKJm
31YX+dnc39oxm6ScFOWOntHxcC1+4mIWd/YzumsGivvABY3zO/vMJZZcZyg6wawa
B5G3xUG3GcJ43MHYgs/jNRPLE341gNEiF23cbcR712npcqsgyDei11RAAdGY9A==Załącznik do zarządzenia Ministra Środowiska nr…z dnia …………………… Załącznik nr 1IDENTYFIKACJA I OCENA ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ORAZ SPOSOBY ELIMINACJI LUB OGRANICZANIA TYCH ZAGROŻEŃ I ICH SKUTKÓWZagrożenia wewnętrzne istniejące) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1 Zagrożenie drzewostanów świerkowych (powyżej 80%) i z dużym udziałem świerka (Picea) (powyżej 40%) na skutek żerów kambiofagów oraz infekcji grzybami pasożytniczymi – w ekosystemach leśnych Parku przeznaczonych do przebudowy składu gatunkowegoPrzebudowa drzewostanów. Usuwanie (ścinanie, wywóz) drzew zasiedlonych przez kambiofagi lub grzyby. Wykładanie pułapek na owady.Korowanie zasiedlonego drewna, niszczenie kory.Prognozowanie występowania owadów.Monitoring (w tym fotograficzny) stanu drzewostanów Parku2Uszkadzanie odnowień i młodników leśnych przez zwierzęta 1. Przebudowa drzewostanów. 2. Zabezpieczanie odnowień i młodników przed uszkodzeniami. 3. Odstrzały redukujące liczebność populacji jelenia (Cervus elaphus) pod warunkiem potwierdzenia takiej konieczności w oparciu o analizę uwarunkowań ekologicznych (relacja drapieżnik-ofiara, możliwości migracji, stały monitoring wielkości populacji, analiza wielkości wyrządzanych szkód). 4. Ochrona ostoi dużych drapieżników3Niezgodny z siedliskiem skład gatunkowy niektórych drzewostanów (głównie sztucznych świerczyn) oraz ich struktura przestrzenna Przebudowa drzewostanów.Wykorzystanie odnowień naturalnych lub sztucznych 4Pojawianie się niepożądanych gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych w cennych przyrodniczo ekosystemach nieleśnych i leśnych, powodujące obniżenie ich różnorodności biologicznejWykaszanie roślin zielnych. Usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych i leśnych 5Zanikanie niektórych gatunków roślin w następstwie zaniechania gospodarki pasterskiej 1. Wykaszanie roślin zielnych. 2. Nawożenie organiczne oraz wypas owiec i bydła w celu zatrzymania degradacji cennych zespołów roślinnych6Zanikanie niektórych gatunków roślin w następstwie intensywnej gospodarki pasterskiej Czasowe grodzenie powierzchni w celu zabezpieczenia cennych gatunków roślin przed zgryzaniem. Czasowe grodzenie powierzchni porównawczych7Zagrożenie dla ekosystemów wskutek niewłaściwej gospodarki rolnej i leśnej (melioracje odwadniające, przekształcanie pastwisk na grunty rolne, zalesianie polan, antropopresja) prowadzonej przez prywatnych właścicieli gruntów na obszarze ParkuWykupy gruntów prywatnych na obszarze Parku 8Zagrożenia populacji niektórych gatunków ptaków, m. in. głuszca(Tetrao urogallus) i jarząbka (Tetrastes bonasia) oraz innych zwierząt (m. in. dużych drapieżników), na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników biotycznych (zmiany środowiska) i antropogenicznych (naruszanie ostoi)1. Ochrona rejonów występowania (patrole, strefy ochronne, tablice informacyjne). 2. Monitoring wybranych gatunków9Zagrożenia siedlisk nieleśnych na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników biotycznych Czynna ochrona siedlisk nieleśnych (koszenie, usuwanie krzewów) 10Zanikanie miejsc rozrodu dla płazów i bezkręgowców związanych ze stagnującą wodą1. Zachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, wykorzystywanych przez płazy oraz wodne bezkręgowce jako miejsca rozrodu.2. Okresowe usuwanie namułów i nadmiernie rozwijającej się roślinności11Duża śmiertelność płazów w okresie godowym podczas ich przechodzenia przez drogi oraz w koleinach znajdujących się na drogach wewnętrznych Parku Wykonywanie zabezpieczeń przy drogach w miejscach wędrówek płazów oraz likwidacja kolein w trakcie remontowania dróg 12Zanikanie miejsc rozrodu i bytowania gadówWykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych. Zachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych oraz śródpolnych kopców kamieni wykorzystywanych przez gady jako miejsca rozrodu i bytowania.Usuwanie ekspansywnej roślinności z otoczenia kopców kamieni131. Mała ilość miejsc lęgowych dla ptaków gniazdujących w dziuplach.2. Zagrożenie ptaków w okresie zimy z powodu ograniczonej ilości pokarmuWywieszanie skrzynek lęgowych dla ptaków w drzewostanach z małą ilością drzew dziuplastych.Sporadyczne dokarmianie ptaków zimą ograniczone do otoczenia budynków stanowiących własność Parku oraz rejonów dolnych części głównych dolin użytkowanych turystycznie (jako działanie o charakterze edukacyjnym) 14Zanikanie endemicznych bezkręgowców wodnych (krenobiontycznych i krenofilnych) w obszarach źródliskUtrzymanie i konserwacja techniczna ujęć źródlisk, szczególnie na polanach15Niszczenie siedlisk przyrodniczych w wyniku ruchu turystycznegoZapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez remonty i modernizację szlaków, ścieżek edukacyjnych, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej oraz ich czytelne oznakowanie 161. Zanikanie kultury pasterskiej.2. Niszczenie szałasów związanych z dawną gospodarką pasterską oraz innych obiektów historycznychProwadzenie działań zmierzających do aktywizacji lokalnych społeczności w kierunku podtrzymywania dawnych form gospodarki pasterskiej.Remont, odbudowa lub utrzymanie zagrożonych obiektów kultury pasterskiej oraz innych obiektów historycznych17Pojawianie się niepożądanych gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych w obszarze parku dworskiego w Porębie Wielkiej oraz w innych miejscach historycznych, powodujące obniżanie ich wartości estetycznej i dydaktycznejUsuwanie nadmiernie rozwijających się drzew i krzewów oraz pielęgnacja zadrzewień istniejących, wykaszanie roślinności zielnej.Prace porządkowe18Uszkodzenia oraz zanikanie drzewostanu i roślinności zielnej, wprowadzonej pierwotnie przez twórców założenia ogrodowego w obszarze parku dworskiego w Porębie Wielkiej na skutek czynników biotycznych (patogeny) i abiotycznych (uszkodzenia przez wiatr, nadmierne opady śniegu)Działania konserwatorskie w istniejącym drzewostanie oraz wprowadzanie nowych nasadzeń, nawiązujących rozmieszczeniem i składem gatunkowym do założenia pierwotnego 19Erozja dróg i ścieżek powodowana przez wody opadoweTechniczne zabezpieczenia przeciwerozyjne spowalniające spływ powierzchniowy wód opadowych z dróg i ścieżek 20Erozja szlaków i ścieżek edukacyjnych w miejscach ruchu turystycznegoZapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez remonty i modernizację szlaków, ścieżek edukacyjnych, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej oraz ich czytelne oznakowanie21Zanikanie znaków granic wewnętrznych w ParkuOdtwarzanie znaków granic wewnętrznych w ParkuZagrożenia wewnętrzne potencjalne1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1 Zagrożenie pożaramiOchrona przeciwpożarowa (patrole ochronne, utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych, utrzymanie łączności, dozorowanie pożarzysk)2Występowanie silnych wiatrów, a także okiści powodujących uszkodzenia w drzewostanach oraz implikujących zagrożenia dla przebywających w nich osób Usuwanie wiatrowałów i wiatrołomów drzew iglastych z powierzchni uszkodzonych drzewostanów.Usuwanie powalonych i uszkodzonych, a także silnie nachylonych drzew i ich części z obrzeży oraz z powierzchni szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, edukacyjnych, dróg dojazdowych 3Nieuregulowany stan własności niektórych gruntów prywatnych na obszarze ParkuUregulowanie stanu własności w odniesieniu do gruntów prywatnych na obszarze Parku Zagrożenia zewnętrzne istniejące1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1Zagrożenia populacji niektórych gatunków ptaków, między innymi głuszca (Tetrao urogallus) i jarząbka (Tetrastes bonasia) oraz innych zwierząt (m. in. dużych drapieżników), na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników antropogenicznych (zmiany warunków środowiska przyrodniczego w obszarach graniczących z Parkiem) oraz antropogenicznych (naruszanie ostoi)1. Ochrona rejonów występowania (patrole, strefy ochronne, tablice informacyjne). 2. Monitoring wybranych gatunków2Duża śmiertelność płazów w okresie godowym podczas ich przechodzenia przez drogi w jego otoczeniu, w tym w otulinie Parku Nadzór nad wykonywaniem zabezpieczeń przy drogach w miejscach wędrówek płazów3Zanikanie miejsc rozrodu dla płazów i bezkręgowców związanych ze stojącą wodą w otoczeniu ParkuZachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, wykorzystywanych przez płazy oraz wodne bezkręgowce jako miejsca rozrodu4Pojawianie się niepożądanych gatunków roślin zielnych (gatunków inwazyjnych) w cennych przyrodniczo ekosystemach nieleśnych i leśnych, powodujące obniżenie ich różnorodności biologicznej Usuwanie (również z użyciem środków chemicznych) niepożądanych roślin zielnych 5 Presja na budowę nowych ujęć wody w obszarze przygranicznym Parku, powodujących osuszanie tego terenu oraz degradacja cennych siedlisk przyrodniczych Możliwość konserwacji oraz przebudowy istniejących ujęć wody na terenie Parku, pozwalających na pobór wody 6Zanikanie znaków granic zewnętrznych ParkuOdtwarzanie i konserwacja znaków granicy zewnętrznej Parku7Nielegalne wejścia i wjazdy w obszar Parku przez osoby nieupoważnione Patrole ochronne. Wystawianie tablic informacyjnych.Odtwarzanie i konserwacja znaków granicy zewnętrznej Parku Zagrożenia zewnętrzne potencjalne1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1Zagrożenie pożaramiWspółpraca z sąsiednimi jednostkami Straży Pożarnej w ochronie przeciwpożarowej.Działania edukacyjne w szkołach, głównie w otulinie Parku2Zagrożenia ze strony nielegalnych inwestycji budowlanych na terenie Parku oraz jego otuliny1. Monitorowanie zamierzeń inwestycyjnych.2. Współpraca z właściwymi organami administracji publicznej1) Zagrożenia uszeregowano od najistotniejszego. Dopuszczenie eliminacji lub ograniczania zagrożeń jest zależne od rodzaju ochrony. Załącznik nr 2OPIS SPOSOBÓW OCHRONNY CZYNNEJ EKOSYSTEMÓW Z PODANIEM RODZAJU, ROZMIARU I LOKALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃI. Sposoby ochrony czynnej na obszarach ochrony ścisłej B. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Monitoring stanu populacji kornika drukarza (Ips typographus), drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum) i brudnicy mniszki (Lymantria monacha) za pomocą pułapek feromonowychDo 400 sztukNa całym obszarze Parku objętym ochroną ścisłą2Monitoring występowania owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary na powierzchniach próbnychWedług potrzeb3Monitoring stanu populacji kornika drukarza (Ips typographus) oraz niektórych gatunków towarzyszących z podrodziny kornikowatych (Scolytinae) za pomocą drzew pułapkowych (zaadaptowanie w tym celu drzew połamanych i przewróconych), celem oceny stopnia rozwoju populacji Do 30 sztuk4Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni lub paralotni Według potrzeb5Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów świerkowych i z dużym udziałem świerka (Picea) (powyżej 40%) na stałych powierzchniach próbnych6Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych 7Monitoring presji jeleniowatych (Cervidae) na odnowienia w drzewostanach 8Monitoring zimowy dużych ssaków drapieżnych i kopytnych (Ungulata)9Monitoring sów (Strigiformes) i dzięciołów (Pincinae)10Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnych11Ochrona przeciwpożarowa przez: 1) patrole ochronne, 2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych, 3) utrzymanie łączności, 4) dozorowanie pożarzysk12Czyszczenie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg stokowych i dojazdowych z drzew je zarastających, powalonych i złamanych wraz z usunięciem drzew silnie nachylonych stojących przy ich obrzeżach, z jednoczesnym pozostawieniem ich biomasy w ekosystemie13Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc obozów partyzanckich, miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, historycznych punktów granicznych), przez:1) punktowe usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i kopców granicznych),2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew,3) odsunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów 7 obiektówOddziały - 103a, 105b, 138b, 140c, 155b, 160a, 138c/178a14Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,2) remonty małej architektury turystycznej,3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejącychWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną ścisłą 15Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej Parku16Odtwarzanie znaków linii oddziałowych - malowanie linii na korze drzew, wkopanie i oznakowanie słupków granicznychB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja 1Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych Według potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną ścisłą 2Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych3Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,2) remonty małej architektury turystycznej,3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących4Odtwarzanie znaków granicy zewnętrzneji wewnętrznej ParkuC. W ekosystemach wodnychRodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacjaMonitoring zmian w środowisku przyrodniczym, w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania dla płazów i bezkręgowcówWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną ścisłąD. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Zabudowa przeciwerozyjna użytkowanych dróg i dawnych szlaków zrywkowych, przez: 1) budowę stopni z drewna, 2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnym Według potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną ścisłą2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych3Remonty nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg 4Likwidacja kolein na drogach stokowych Parku jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, w szczególności płazów. Miejsca te mogą się przyczyniać do nieumyślnego uśmiercania zwierząt w wyniku ich rozjeżdżania w koleinach oraz w przypadku gwałtownego wymywania osobników w trakcie intensywnych opadów i spływu powierzchniowegoII. Sposoby ochrony czynnej na obszarach ochrony czynnej A. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Usuwanie zasiedlonych przez kambiofagi drzew świerkowych (posusz czynny) z ich korowaniem i niszczeniem kory oraz stopniowe usuwanie wiatrołomów i wiatrowałów zasiedlonych przez kambiofagi. Zabieg nie dotyczy drzew dziuplastych i drzew obumarłych. Wykonywanie zabiegu jest związane z prowadzoną przebudową drzewostanów na obszarze ParkuWedług potrzebOddziały - 1a, b, c, 2a, b, c, d, f, h, 3b, c, d, 7a, b, c, d, 9a, 10a, b, c, 11a, b, c, d, g, h, 19a, 22a, b, f, g, h, 23a, b, c, 25g, h, 29b, 30h, 31a, 32a, b, c, d, f, g, 36a, b, c, d, f, g, 37a, b, c, d, f, g, h, 38a, b, d, 39a, 42a, b, c, d, 43a, b, c, d, f, 44a, d, f, j, k, l, m, n, o, 45a, b, c, d, f, g, 46a, b, c, d, f, 47a, b, c, d, 48a, b, c, d, f, 49a, b, c, f, 50a, b, c, d, f, 51a, b, c, d, f, 52c, 56a, b, c, d, g, h, i, 58a, 59a, 60b, 62a, b, c, d, 64f, 65a, 66a, f, 68d, f, 71c, d, 72c, d, 73c, d, 74d, 75c, 76a, b, 77b, c, d, f, g, 78b, 79a, b, c, d, 80a, 85a, 88a, b, c, f, 93a, f, 96b, d, 101b, 105c, 106f, i, 107a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, 108a, b, c, d, f, 109a, b, 110a, b, c, d, f, 111a, c, d, f, 112a, 113d, 114b, c, 116a, b, c, 119a, b, 120a, 121a, 122b, 123c, d, 128a, b, 129a, b, c, 130a, b, c, d, 131a, b, c, d, 132a, b, c, d, f, 133c, 135b, 136f, 145a, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, 146a, b, c, d, f, 147a, b, c, 148a, b, c, d, 149d, 150a, b, 156c, 161a, b, c, d, f, g, 162a, b, c, 163a, 164b, 173a, b, 174a, b, c, d, 175a, b, c, d, f, 176a, b, 181a, b, c, d, f, g, h, 182a, b, c, d, f, g, h, i, 183a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, 185c, 186a, 189d, 190b, 191a, b, 192a, b, c, d, f, g, 194a, c, 195a, b, 196a, b, c, d, f, 197a, b, c, d, f, g, h, i, 198a, b, d, f, 199a, b, c, d, f, g, h, i, j, 200b, 201b, c, d, 202a, 203b, c, 204a, b, 205a, b, c, d, 206a, b, c, d, f, g, 207a, b, c, d, f, g, 208a, b, c, d, f, g, h, 209a, b, c, 210a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s2Odnowienia sztuczne z wprowadzaniem domieszek biocenotycznych i wykorzystaniem odnowienia naturalnego na powierzchniach wylesionych wskutek żerów kornika drukarza (Ips typographus), poprzedzone usunięciem pojedynczych egzemplarzy gatunków lekkonasiennych 1,8 haOddziały - 203c, 206g, 208b3Palikowanie odnowień sztucznych1,8 haOddziały - 203c, 206g, 208b4Pielęgnacja gleby i koszenie chwastów na istniejących i powstałych uprawach3,8 haOddziały - 203c, 206g, 208b, 209b5Wykładanie pułapek zapachowych (feromonowych) na kornika drukarza (Ips typographus), drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum) i brudnicę mniszkę (Lymantria monacha) Do 300 sztukNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną6Wyłożenie drzew pułapkowych, przygotowanych z wiatrołomów i wiatrowałów iglastych w celu oceny stopnia rozwoju populacji kornika drukarza (Ips typographus)Do 60 sztuk7Monitoring owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary na powierzchniach próbnych Według potrzeb8Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni lub paralotni9Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów świerkowych i z udziałem świerka (Piceana) stałych powierzchniach próbnych10Monitoring szaty roślinnej przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych11Monitoring presji jeleniowatych (Cervidae) na odnowienia w drzewostanach12Monitoring zimowy dużych ssaków drapieżnych i kopytnych (Ungulata)13Monitoring sów (Strigiformes) i dzięciołów (Pincinae) 14Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnych15Zdejmowanie, zbędnych mechanicznych zabezpieczeń (tuby) przed zgryzaniem przez zwierzęta z pojedynczych drzewek gatunków liściastych Oddziały - 11d, 43b,c, 45f, 46c, 47c, d, 116a, 119a, 182b, c, h, f, 183i, 191a, 192b, 198f, 208a, d, f16Mechaniczne zabezpieczanie (spiralami) upraw i młodników jodłowych przed zgryzaniem przez jeleniowate (Cervidae)190 haOddziały - 1a, b, 2a, b, c, 3b, c, 9a, 10a, b, 11d, g, h, 18c, 22a, b, g, 23a, b, c, 31a, 32d, f, g, 36a, b, d, 37b, 38a, b, 39a, 42a, b, d, 43a, b, c, d, 45g, 46a, b, c, 47a, b, c, 48b, c, 49a, 50b, c, 51b, c, 52c, 56c, d, f, 58a, 59a, 79c,d, 80a, 85a, 108b, c, d, f, 109a, 110a, c, 111f, 114b, 116a, b, 119a, b, 121a, 122b, 123c, d, 128a, b, 129a, b, c, 130a, b, 131a, b, c, d, 132b, c, d, 145h, f, 146f, 147b, 148a, 161a, `b, 162b, 164b, 173a, b, 175f, 176a, b, 181h, 182a, b, d, f, h, i, 183i, 190b, 191a, 192a, b, 194a, 195a, 197a, b, c, g, 199i, j, 201b, 203a, b, 204a, b, 206a, 207a, 208a, b, d, f, h, 209a, b 17Zabezpieczanie upraw i młodników jodłowych zapachowymi środkami odstraszającymi (repelentami) przed jeleniowatymi (Cervidae)140 haOddziały - 1b, 2a, b, g, 3a, b, c, 7a, b, 9a, 11d, h, f, 18a, b, c, 19a, b, 22a, b, g, 23a, b, c, 29a, 31a, 32a, b, 36b, c, d, f, g, 37b, 38a, b, c, d, 39b, 42a, c, d, 43a, b, c, 44f, 45a, f, g, 46a, b, c, 47a, b, c, d, 48a, b, 49f, 50b, c, 51a, b, c, d, 52c, 56c, d, f, 58a, 59a, 62a, 78a, 79c, d, 80a, 108b, c, d, f, 109a, b, 110a, c, 111a, b, d, f, 112a, 114a, b, 116a, b, 119a, b, 120a, 121a, 122b, 123c, d, 128a, b, 129a, b, c, 130a, 131a, 132a, b, c, d, 145a, 176b, 182a, b, d, 183i, j, 190b, 191a, 192b, 194a, 196a, c, f, 197g, 198a, b, d, f, 199a, b, c, h, j, 201b, 203b, 205a, 206a, 207a, g, 208a, b, c, d, f, 209a, b 18Odstrzały redukujące nadmierną liczebność populacji jelenia (Cervus elaphus) w miejscach o potwierdzonym nasileniu szkód, w uprawach i młodnikach. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników, wilka (Canis lapus) i rysia (Lynx lynx) lub innych czynników powodujących naturalne ograniczenie wielkości populacji jelenia (Cervus elaphus) (o przyrost zrealizowany), redukcja będzie ograniczana lub wstrzymana. Zabieg będzie poprzedzony określeniem stopnia szkód w drzewostanach i inwentaryzacją liczebności zwierząt oraz analizą uwarunkowań ekologicznychDo 28 sztuk(zakładaną wielkość redukcji podano łącznie w odniesieniu do obszaru ochrony krajobrazowej)Obwody ochronne - Turbacz, Kudłoń, Suhora19Ochrona przeciwpożarowa, przez: 1) patrole ochronne, 2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych, 3) utrzymanie łączności, 4) dozorowanie pożarzyskWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną20Czyszczenie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg stokowych i dojazdowych z drzew je zarastających, powalonych i złamanych oraz z drzew silnie nachylonych, stojących przy ich obrzeżach, wraz z ich usunięciem21Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,2) remonty małej architektury turystycznej22Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących23Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc obozów partyzanckich, miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, pozostałości historycznych budynków) przez:1) usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i pozostałości budynków),2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew,3) odsunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów 5 obiektówOddziały - 116c/119a, 130c, 145f, 207f, 192b/191a24Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej ParkuWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną25Odtwarzanie znaków linii oddziałowych: 1) malowanie linii na korze drzew, 2) wkopanie i oznakowanie słupków granicznych oddziałówB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Monitoring szaty roślinnej przy wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnychWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną 2Monitoring wpływu zabiegów ochrony czynnej na wybrane gatunki roślin ze szczególnym uwzględnieniem krokusa (Crocus scepusiensis) i przebiśniega (Galanthus nivalis) 3Czasowe grodzenie części powierzchni ze stanowiskami niektórych cennych gatunków roślin oraz powierzchni porównawczych 4Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych5Wycinanie niepożądanych drzew i krzewów wraz z kształtowaniem biogrup oraz strefy ekotonowej (m.in. w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie)1,0 haOddziały - 22c, 37g, 50f, 207f, 210 c, d, f, i, j, k, l, m, n, o, p, r.6Usuwanie inwazyjnych gatunków roślin takich jak rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria Japonia) czy niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera)Według potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną7Koszenie mechaniczne i ręczne roślin zielnych na polanach (z pozostawieniem niedokosów) oraz gromadzenie na nich skoszonej biomasy w pryzmach63,5 haOddziały - 25g, h, 28f, 30h, 48f, 56i, 60b, 62c, 65a, 66a, f, 68d, 77f, 87a, 88c, 107a, d, h, j, 113d, 148d, 156c, 181g, 182g, 183c, 206d, 207f, 210c, d, f, g, h, i, j, k, l, p, r, s81. Wypas owiec i bydła na polanach.2. W przypadku braku możliwości prowadzenia wypasu – mechaniczne lub ręczne koszenie powierzchni polan 13,26 haOddziały - 22c, 29b, 30h, 37g, 46f, 68d, 96b,d, 145d, i, 161f, 162c, 186a, 210d, f, j, k, l, p, s.9Nawożenie organiczne polan objętych zabiegiem koszenia (kompost z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany)Według potrzebWybrane polany objęte zabiegiem koszenia10Prace pielęgnacyjne w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie Wielkiej: 1) konserwacja drzew z usunięciem egzemplarzy zagrażających bezpieczeństwu, 2) cięcia pielęgnacyjne krzewów i podrostów,3) nasadzenia drzew i krzewów, 4) koszenie roślinności zielnej 24,06 haOddział - 210a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s11Konserwacja oraz remont koryta, przepustów i kładek cieku wodnego w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie WielkiejWedług potrzebOddział - 210f, h m, n, o, p12Dokończenie utwardzania ścieżek spacerowych wraz z urządzeniami odwadniającymi (przepusty) oraz postawieniem tablic informacyjnych wokół stawów dworskich na trasie ścieżki edukacyjnej w kompleksie parku dworskiego w Porębie WielkiejOkoło 250 mOddział - 210j, o, p 13Odsłanianie i przebudowa istniejących oraz wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych w celu zabezpieczenia miejsc rozrodu i bytowania gadówWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną14Utrzymanie ujęć źródlisk stanowiących siedliska bezkręgowców krenobiontycznych i krenofilnych15Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, 2) remonty małej architektury turystycznej,3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących16Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej Parku17Remont zespołu obiektów historycznych w kompleksie parku dworskiego w Porębie Wielkiej (budynki i ogrodzenie)1 zespół obiektówOddział - 210d, h, m, n18Prace pielęgnacyjne w drzewostanie otaczającym osadę „Gajówka Mikołaja”Według potrzeb Oddział - 192g19Umocnienie skarp potoku Łopuszna oraz remonty umocnień mostu przy „Gajówce Mikołaja”Oddział - 192g20Remont lub wykonanie nowej studni na wodę przy osadzie służbowej w Łopusznej1 sztukaOddział - 183lC. W ekosystemach wodnych Lp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, służących jako miejsca rozrodu i bytowania płazów oraz niektórych gadów z zabezpieczeniem w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światłaDo 10 sztukNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną2Monitoring zmian w środowisku przyrodniczym w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania dla płazów i bezkręgowców Według potrzeb3Konserwacja istniejących miejsc rozrodu płazów (niewielkich zbiorników wodnych), przez: 1) pogłębianie, poszerzanie i zabezpieczanie brzegów, 2) zabezpieczenie dopływu wody i światła, 3) remont pomostów do prowadzenia obserwacji Do 22 sztuk4Utrzymanie istniejących na terenie Parku ujęć wody pitnej i zbiorników retencyjnych z możliwością ich przebudowy i konserwacji w celu zabezpieczenia potrzeb lokalnych społeczności oraz niedopuszczenia do powstawania nowych ujęć, mogących powodować degradację cennych siedlisk przyrodniczych w wyniku osuszania terenów przyległych do granicy Parku34 sztukiOddziały - 37b, c, g, 46b, d, 47d, 62a, 76a, b, 77b, f, 107k, 144b, 145c, d, 148d, 161a, g, 181g, 192f, 196a, 197a, b, 200a, 206g, 210a, gD. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Zabudowa przeciwerozyjna użytkowanych dróg i dawnych szlaków zrywkowych przez: 1) budowę stopni z drewna, 2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnym Według potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną czynną2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych 3Remont nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg4Likwidacja kolein na drogach stokowych Parku jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, w szczególności płazów. Miejsca te mogą się przyczyniać do nieumyślnego uśmiercania zwierząt w wyniku ich rozjeżdżania w koleinach oraz w przypadku gwałtownego wymywania osobników w trakcie intensywnych opadów i spływu powierzchniowegoIII. Sposoby ochrony czynnej na obszarach ochrony krajobrazowej A. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Usuwanie zasiedlonych przez kambiofagi drzew świerkowych (posusz czynny) z ich korowaniem i niszczeniem kory oraz stopniowe usuwanie wiatrołomów i wiatrowałów zasiedlonych przez kambiofagi. Zabieg nie dotyczy drzew dziuplastych i drzew obumarłych. Wykonywanie zabiegu jest związane z prowadzoną przebudową drzewostanów na obszarze ParkuWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową2Wykładanie pułapek zapachowych (feromonowych) na:1) kornika drukarza (Ips trypographus),2) drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum),3) brudnicę mniszkę (Lymantria monacha)Do 500 sztuk3Monitoring owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary na powierzchniach próbnych Według potrzeb4Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni lub paralotni 5Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych6Monitoring zimowy dużych ssaków drapieżnych i kopytnych (Ungulata)7Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych8Monitoring wpływu jeleniowatych (Cervidae) na ekosystemy leśne9Odstrzały redukujące nadmierną liczebność populacji jelenia (Cervus elaphus) w miejscach o potwierdzonym nasilenia szkód, w uprawach i młodnikach. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników, wilka (Canis lapus) i rysia (Lynx lynx) lub innych czynników powodujących naturalne ograniczenie wielkości populacji jelenia (Cervus elaphus) (o przyrost zrealizowany) redukcja będzie ograniczana lub wstrzymana. Zabieg będzie poprzedzony określeniem stopnia szkód w drzewostanach i inwentaryzacją liczebności zwierząt oraz analizą uwarunkowań ekologicznych Do 28 sztuk(zakładaną wielkość redukcji podano łącznie w odniesieniu do obszaru ochrony czynnej)W Obwodach ochronnych Turbacz, Kudłoń, Suhora10Ochrona przeciwpożarowa: 1) patrole ochronne, 2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych, 3) utrzymanie łączności, 4) dozorowanie pożarzyskWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową11Czyszczenie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg stokowych i dojazdowych z drzew je zarastających, powalonych i złamanych oraz z drzew silnie nachylonych stojących przy ich obrzeżach, wraz z ich usunięciem12Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,2) remonty małej architektury turystycznej3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących13Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej Parku14Odtwarzanie znaków linii oddziałowych (malowanie linii na korze drzew, wkopanie i oznakowanie słupków granicznych oddziałów) 15Wykupy gruntówB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Wycinanie niepożądanych drzew i krzewów na polanach, kształtowanie biogrup i stref ekotonowych3,0 haPolany - Aniołówka, Cioski, Figurki, Francisyna, Gabrowska Duża, Gronie Drożdżowe, Gronie Chowańcowe, Hala Młyńska, Jaworzyna Kamienicka, Jonkówki, Jonkówka Podwyszańska, Kopa, Kudłoń, Kułachowa, Łonna, Przysłopek, Przysłopy, Przysłop Górny, Średniak, Skole Jędrasowe, Skole Pradelowe, Solnisko, Zielenica, Żubrowisko 2Koszenie mechaniczne i ręczne roślin zielnych na polanach (z pozostawieniem niedokosów) oraz gromadzenie na nich skoszonej biomasy w pryzmach96,50 haPolany - Adamówka, Biedowa, Bieniowe, Borysówka Dolna, Figurki Dolne, Górne i Średnie, Francisyna, Gorc Porębski, Jaworzyna Kamienicka, Jasinkowa, Jonkówki, Józefowa, Kopa, Kudłoń, Kułachowa, Ludwikowa, Łąki, Łonna, Młynarska, Mostownica, Podmostownica, Podskały, Podwyszańska, Przysłop Górny, Przysłopek, Pustak, Rąbaniska, Szałasisko Porębskie, Solnisko, Starmaszka, Stawieniec, Suhora, Śmierdząca, Średniak, Średnie, Tobołów, Turbaczyk, Ustępne, Wierchy Zarębskie, Zielenica 31. Wypas owiec i bydła na polanach. 2. W przypadku braku możliwości prowadzenia wypasu – mechaniczne lub ręczne koszenie powierzchni polan 84,32 haPolany - Cioski, Gabrowska Duża, Gąsiorowska, Jaworzynka, Jonkówki, Mostownica, Przysłopy, Starmaszka, Średniak, Suhora, Tobołów, Wierchy Zarębskie, Wolnica, Wzorowa, Zielenica4Nawożenie organiczne polan objętych zabiegiem koszenia(kompost z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany)Według potrzebWybrane polany objęte zabiegiem koszenia5Odsłanianie i przebudowa istniejących oraz wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych celem zabezpieczenia miejsc rozrodu i bytowania gadówNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową6Utrzymanie ujęć źródlisk stanowiących siedliska bezkręgowców krenobiontycznych i krenofilnychNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową7Remont lub odbudowa budynków pasterskich na polanach z ich przystosowaniem na schrony-magazyny6 obiektówPolany - Mostownica, Jaworzyna Kamienicka, Łonna, Przysłopek, Stawieniec, Przysłop Górny8Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, pozostałości historycznych budynków), przez:1) usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i pozostałości budynków),2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew,3) odsunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów 6 obiektówPolany - Bieniowe, Gorc Troszacki, Stawieniec, Ustępne, Wzorowa 9Monitoring wpływu zabiegów ochrony czynnej na wybrane gatunki roślin w szczególności krokusa (Crocus scepusiensi) i przebiśniega (Galanthuas nivalis)Według potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową10Czasowe grodzenie części powierzchni ze stanowiskami niektórych cennych gatunków roślin oraz powierzchni porównawczych 11Monitoring stanu entomofauny epigeicznej na polanach za pomocą pułapek ziemnych Barbera wraz z odłowem tych owadówDo 330 sztuk12Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnychWedług potrzeb13Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnych14Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,2) remonty małej architektury turystycznej,3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących15Usuwanie inwazyjnych gatunków roślin, miedzy innymi rdestowca ostrokończystego (Reynoutria Japonia) i niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera)16Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej Parku17Wykupy gruntówC. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Zabudowa przeciwerozyjna dróg i dawnych szlaków zrywkowych przez: 1) budowę stopni z drewna, 2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnymWedług potrzebNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych3Remont nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg4Likwidacja kolein na drogach stokowych Parku jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, a w szczególności płazów – miejsca te mogą się przyczyniać do nieumyślnego uśmiercania zwierząt w wyniku rozjeżdżania oraz w przypadku gwałtownego ich rozmywania w trakcie opadów i spływu powierzchniowegoD. W ekosystemach wodnych Lp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, służących jako miejsca rozrodu i bytowania płazów oraz niektórych gadów z zabezpieczeniem w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światłaDo 5 sztukNa całym obszarze Parku objętym ochroną krajobrazową2Monitoring zmian w środowisku przyrodniczym, w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania dla płazów i bezkręgowców Według potrzeb3Konserwacja istniejących miejsc rozrodu płazów (niewielkich zbiorników wodnych) przez: 1) pogłębianie, poszerzanie i zabezpieczanie brzegów, 2) zabezpieczenie dopływu wody i światła, 3) remont pomostów do prowadzenia obserwacjiDo 5 sztuk4Utrzymanie istniejących na terenie Parku ujęć wody pitnej i zbiorników retencyjnych z możliwością ich przebudowy i konserwacji w celu zabezpieczenia potrzeb lokalnych społeczności oraz niedopuszczenia do powstawania nowych ujęć, mogących powodować degradację cennych siedlisk przyrodniczych w wyniku osuszania terenów przyległych do granicy Parku3 sztukiHala Wzorowa1) Ekosystemy leśne i nieleśne lądowe podzielone są na oddziały oznaczone liczbami i pododdziały oznaczone literami. Podział ten jest zgodny z mapą przeglądową Parku, w skali 1:20000, według stanu na 1 stycznia 1998 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku w miejscowości Poręba Wielka.Załącznik nr 3OPIS SPOSOBÓW CZYNNEJ OCHRONY GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT I. Obszary ochrony ścisłej A.Ochrona zwierzątLp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony11. Kumak górski (Bombina variegata).2. Żaba trawna (Rana temporaria).3. Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach stokowych, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku bądź innych jego stadiów rozwojowych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg stokowych, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych 3. Działania techniczne przy zastosowaniu materiałów lokalnego pochodzenia 2Głuszec (Tetrao urogallus).Jarząbek (Tetrastes bonasia)1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, poprzez: 1) remonty i modernizację szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg dojazdowych z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów), 2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych).2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Montaż szlabanów na drogach wjazdowych.4. Patrole ochronne 3Bocian czarny (Ciconia nigra).Derkacz (Crex crex). Dzięcioły:białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), trójpalczasty (Picoides tridactylus), zielonosiwy (Picus canus), czarny (Dryocopus martinus). 4. Gąsiorek (Lanius collurio).5. Muchołówka mała (Ficedula parva).6. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).7. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos). 8. Trzmielojad (Pernis apivorus).9. Puchacz (Bubo bubo).10. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 11. Włochatka (Aegolius funereus). 12. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 13. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).14. Mroczki:posrebrzany (Vespertilio murinus), pozłocisty (Eptesicus nilssonii).15. Nocki:duży (Myotis myotis),rudy (Myotis daubentonii).16. Wilk (Canis lupus).17. Ryś (Lynx lynx).18. Niedźwiedź (Ursus arctos). 19. Wydra (Lutra lutra). 20. Tchórz (Mustela putorius). 21. Kuna leśna (Martes martes).22. Jeleń (Cervus elaphus). 23. Sarna (Capreolus capreolus) II. Obszary ochrony czynnej A. Ochrona zwierząt i roślinLp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony1Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis).Kumak górski (Bombina variegata), Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Odtworzenie miejsc rozroduOdtworzenie dawnych zbiorników wodnych lub wykonanie nowych oraz zapewnienie w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światła Konserwacja i rozbudowa istniejących miejsc rozrodu z ich przystosowaniem do prowadzenia obserwacji 1. Utrzymanie szczelności zbiorników (z użyciem gleby ilastej lub bentonitu) z zapewnieniem dopływu wody (udrażnianie dopływów wody) i dostępności światła (usuwanie drzew silnie zacieniających zbiornik). 2. Zapobieganie wypłycaniu zbiorników poprzez okresowe usuwanie namułów i osadów.3. Remonty pomostów obserwacyjnych2Żaba trawna (Rana temporaria)Zabezpieczanie szlaków migracjiWystawianie płotków zabezpieczających przy drogach3Kumak górski (Bombina variegata). 2. Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach stokowych, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku bądź innych jego stadiów rozwojowych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg stokowych, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych.3. Działania techniczne w oparciu o materiały lokalnego pochodzenia 4Gniewosz plamisty (Coronella austriaca).Żmija zygzakowata (Vipera berus).Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis), żyworodna (Zootoca vivipara)Zabezpieczenie miejsc rozrodu i bytowaniaOdsłanianie istniejących i wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych5Gniewosz plamisty (Coronella austriaca). Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix). Żmija zygzakowata (Vipera berus)Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis), żyworodna (Zootoca vivipara).Padalec zwyczajny (Anguis fragilis)Konserwacja istniejących miejsc rozrodu i bytowania1. Wykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych. 2. Pogłębienie, poszerzenie, zabezpieczenie brzegów oraz zapewnienie dopływu wody i światła w istniejących zbiornikach wodnych6Dzięcioły:zielonosiwy (Picus canus), białogrzbiety (Cendrocopos leucotos), zielony (Picus viridis), duży (Dendrocopos major), dzięciołek (Dendrocopos mminor). Rudzik (Erithacus rubecula). Kos (Turdus merula).Paszkot (Turdus viscivorus). Mysikrólik (Regulus regulus).Zniczek (Regulus ignicapilla).Sikory:uboga (Poecile palustris), czarnogłowa (Parus montanus), czubatka (Parus cristatus), sosnówka (Periparus ater), bogatka (Parus major), modra (Cyanistes caeruleus. Kowalik (Sitta europaea).Pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla).Płochacz pokrzywnica (Prunella modularis). Sójka (Garrulus glandarius). Sroka (Pica pica).Orzechówka (Nucifraga caryocatactes).Wrona (Corvus cornix).Gawron (Corvus frugilegus).Wróbel (Passer domesticus).Mazurek (Passer montanus).Zięba (Fringilla coelebs).Dzwoniec (Chloris chloris).Szczygieł (Carduelis carduelis).Czyż (Carduelis spinus).Gil (Pyrrhula pyrrhula).Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes).Trznadel (Emberiza citrinella).Jer (Fringilla montifringilla).Czeczotka (Carduelis flammea)Dokarmianie ptaków w okresie zimowymWykładanie karmy ograniczone do budynków wolnostojących (osady leśne) oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin, użytkowanych turystycznie i spacerowo w okresie zimowym 71. Sikory:sosnówka (Periparus ater),bogatka (Parus major), modra (Cyanistes caeruleus), uboga (Poecile palustris), czarnogłowa (Parus montanus), czubatka (Parus cristatus). 2. Pleszka (Phoenicurus phoenicurus).3. Mazurek (Passer montanus).4. Szpak (Sturnus vulgaris).5. Krętogłów (Jynx torquilla).6. Kowalik (Sitta europaea)Poprawa bazy lęgowej dla ptakówWymiana zniszczonych skrzynek lęgowych dla ptaków przy osadach leśnych oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin, w ilości do 100 sztuk81. Głuszec (Tetrao urogallus).2. Jarząbek (Tetrastes bonasia1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, poprzez: 1) remonty i modernizację szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg dojazdowych z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów), 2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych). 2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Montaż szlabanów na drogach wjazdowych.4. Patrole ochronne9Bocian czarny (Ciconia nigra).Derkacz (Crex crex).Dzięcioły:białogrzbiety (Dendrocopos leucotos),trójpalczasty (Picoides tridactylus), zielonosiwy (Picus canus), czarny (Dryocopus martinus). Gąsiorek (Lanius collurio). Muchołówka mała (Ficedula parva). Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).Orzeł przedni (Aquila chrysaetos).Trzmielojad (Pernis apivorus).Puchacz (Bubo bubo). Sóweczka (Glaucidium passerinum).Włochatka (Aegolius funereus). Gacek brunatny (Plecotus auritus). Karlik większy (Pipistrellus nathusii).Mroczki:posrebrzany (Vespertilio murinus),pozłocisty (Eptesicus nilssonii).Nocki:duży (Myotis myotis), rudy (Myotis daubentonii).Wilk (Canis lupus). Ryś (Lynx lynx).Niedźwiedź (Ursus arctos).Wydra (Lutra lutra).Tchórz (Mustela putorius). Kuna leśna (Martes martes).Jeleń (Cervus elaphus).Sarna (Capreolus capreolus) 11Pełnik europejski (Trollius europaeus).Podejźrzon księżycowy (Botrychium lunaria)Zabezpieczenie przed zgryzaniem przez owce i bydłoCzasowe grodzenie wybranych powierzchni12Szafran spiski (Crocus scepusiensis). Podkolan biały (Platanthera bifolia).Goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata).Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis).Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica).Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Gołek białawy (Pseudorchis albida). Gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea).Storczyca kulista (Traunsteinera globosa)Ograniczanie spadku liczebności osobnika wybranych gatunkówNawożenie organiczne wybranych polan objętych zabiegiem koszenia (kompostem powstałym z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany)III. Obszary ochrony krajobrazowejA. Ochrona zwierząt i roślinLp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony1Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis).Kumak górski (Bombina variegata). Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Odtworzenie miejsc rozroduOdtworzenie dawnych zbiorników wodnych lub wykonanie nowych oraz zapewnienie w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światła2Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis).Kumak górski (Bombina variegata). Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Konserwacja i rozbudowa miejsc rozrodu z ich przystosowaniem do prowadzenia obserwacji 1. Utrzymanie szczelności zbiorników (z użyciem gleby ilastej lub bentonitu) z zapewnieniem dopływu wody (udrażnianie dopływów wody) i dostępności światła (usuwanie drzew silnie zacieniających zbiornik). 2. Zapobieganie wypłycaniu zbiorników poprzez okresowe usuwanie namułów i osadów.3. Remonty pomostów obserwacyjnych3Żaba trawna (Rana temoraria)Zabezpieczanie szlaków migracjiWystawianie płotków zabezpieczających przy drogach4Kumak górski (Bombina variegata). Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach stokowych, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku bądź innych jego stadiów rozwojowych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg stokowych, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych. 3. Działania techniczne w oparciu o materiały lokalnego pochodzenia5Gniewosz plamisty (Coronella austriaca).Żmija zygzakowata (Vipera berus).Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis), żyworodna (Zootoca vivipara)Zabezpieczanie miejsc rozrodu i bytowaniaOdsłanianie istniejących i wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych61. Gniewosz plamisty (Coronella austriaca). 2. Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix). 3. Żmija zygzakowata (Vipera berus).4. Jaszczurki:1) zwinka (Lacerta agilis), 2) żyworodna (Zootoca vivipara).5. Padalec zwyczajny (Anguis fragilis)Konserwacja istniejących miejsc rozrodu i bytowania1. Wykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych.2. Pogłębienie, poszerzenie, zabezpieczenie brzegów oraz dopływu wody i światła w istniejących zbiornikach wodnych71. Dzięcioły:zielonosiwy (Picus canus), białogrzbiety (Cendrocopos leucotos), zielony (Picus viridis), duży (Dendrocopos major), dzięciołek (Dendrocopos mminor). 2. Rudzik (Erithacus rubecula). 3. Kos (Turdus merula).4. Paszkot (Turdus viscivorus). 5. Mysikrólik (Regulus regulus).6. Zniczek (Regulus ignicapilla).7. Sikory:uboga (Poecile palustris), czarnogłowa (Parus montanus), czubatka (Parus cristatus), sosnówka (Periparus ater), bogatka (Parus major), modra (Cyanistes caeruleus. 8. Kowalik (Sitta europaea).9. Pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla).10. Płochacz pokrzywnica (Prunella modularis). 11. Sójka (Garrulus glandarius). 12. Sroka (Pica pica).13. Orzechówka (Nucifraga caryocatactes).14. Wrona (Corvus cornix).15. Gawron (Corvus frugilegus).16. Wróbel (Passer domesticus).17. Mazurek (Passer montanus).18. Zięba (Fringilla coelebs).19. Dzwoniec (Chloris chloris).20. Szczygieł (Carduelis carduelis).21. Czyż (Carduelis spinus).22. Gil (Pyrrhula pyrrhula).23. Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes).24. Trznadel (Emberiza citrinella).25. Jer (Fringilla montifringilla).26. Czeczotka (Carduelis flammea)Dokarmianie ptaków w okresie zimowymWykładanie karmy przy budynkach wolnostojących (osady leśne) oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin, użytkowanych turystycznie i spacerowo w okresie zimowym8Sikory:bogatka (Parus major),modra (Cyanistes caeruleus), uboga (Poecile palustris), czarnogłowa (Parus montanus), czubatka (Parus cristatus). Pleszka (Phoenicurus phoenicurus).Mazurek (Passer montanus).Szpak (Sturnus vulgaris).Krętogłów (Jynx torquilla). Kowalik (Sitta europaea)Poprawa bazy lęgowej dla ptakówWymiana zniszczonych skrzynek lęgowych dla ptaków przy osadach leśnych oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin, w ilości do 100 sztuk9Głuszec (Tetrao urogallus).Jarząbek (Tetrastes bonasia)1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, poprzez: 1) remonty i modernizację szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg dojazdowych z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów), 2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych).2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Montaż szlabanów na drogach wjazdowych.4. Patrole ochronne101. Bocian czarny (Ciconia nigra).2. Derkacz (Crex crex). 3. Dzięcioły:białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), trójpalczasty (Picoides tridactylus), zielonosiwy (Picus canus), czarny (Dryocopus martinus). 4. Gąsiorek (Lanius collurio).5. Muchołówka mała (Ficedula parva).6. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).7. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos). 8. Trzmielojad (Pernis apivorus).9. Puchacz (Bubo bubo).10. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 11. Włochatka (Aegolius funereus). 12. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 13. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).14. Mroczki:posrebrzany (Vespertilio murinus), pozłocisty (Eptesicus nilssonii).Nocki:duży (Myotis myotis),rudy (Myotis daubentonii).15. Wilk (Canis lupus).16. Ryś (Lynx lynx).17. Niedźwiedź (Ursus arctos). 18. Wydra (Lutra lutra). 19. Tchórz (Mustela putorius). 20. Kuna leśna (Martes martes).21. Jeleń (Cervus elaphus). 22. Sarna (Capreolus capreolus)11Pełnik europejski (Trollius europaeus).Podejźrzon księżycowy (Botrychium lunaria)Zabezpieczenie przed zgryzaniem przez owce i bydłoCzasowe grodzenie wybranych powierzchni12Szafran spiski (Crocus scepusiensis). Podkolan biały (Platanthera bifolia).Goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata).Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis).Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica).Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Gołek białawy (Pseudorchis albida). Gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea).Storczyca kulista (Traunsteinera globosa)Ograniczanie spadku liczebności osobniczej wybranych gatunkówNawożenie organiczne (kompostem powstałym z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany) wybranych polan objętych zabiegiem koszeniaZałącznik nr 4WSKAZANIE OBSZARÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, CZYNNĄ ORAZ KRAJOBRAZOWĄLp.Rodzaj ochronyLokalizacja1)Powierzchnia ogółem w ha1Ochrona ścisłaOddziały - 4a, b, c, d, f, 5a, b, c, 6a, b, c, d, 7f, 8a, b, c, 9b, c, 12a, b, c, d, 13a, b, c, 14a, b, c, 15a, b, 16a, b, c, d, 17a, b, c, 20a, b, c, 21a, b, 24a, b, c, d, 25a, b, c, d, f, 26a, b, c, d, f, g, 27a, b, c, 28a, b, c, d, 30a, b, c, d, f, g, 33a, b, c, d, 34a, b, c, d, f, 35a, b, c, d, f, 39c, 40a, b, c, 41a, b, 53a, b, c, d, f, 54a, 55a, b, c, d, f, g, 57b, 58b, 59b, c, d, f, g, h, 60a, 61a, b, c, 63a, b, c, 64a, b, c, d, g, 65b, 66b, c, d, 67a, b, 68a, b, c, 69a, b, 70a, b, c, d, 71a, b, 72a, b, 73a, b, 74a, b, c, 75a, b, 81a, b, c, d, 82a, b, c, d, f, g, 83a, b, 84a, 85b, 86a, b, c, d, f, 87a, b, c, d, 89a, 90a, b, c, d, 91a, b, c, d, f, 92a, b, c, d, 93b, c, d, 94a, 95a, b, c, 96a, c, f, g, h, 97a, b, c, d, f, 98a, b, 99a, b, 100a, 101a, 102a, b, c, d, 103a, 104a, b, 105a, b, d, f, g, 106a, b, c, d, g, h, 113a, b, c, f, g, h, i, j, k, 115a, b, c, d, 117a, b, 118a, b, 122a, 123a, b, 124a, b, 125a, 126a, b, 127a, b, 133a, b, 134a, 135a, 136a, b, c, d, 137a, b, c, d, f, 138a, b, c, 139a, b, 140a, b, c, d, 141a, b, 142a, b, c, 143a, b, 144a, b, c, 151a, b, c, 152a, 153a, b, c, 154a, b, c, d, 155a, b, c, 156a, b, d, 157a, b, d, 158a, b, c, 159a, b, c, d, 160a, b, 164a, 165a, 166a, b, 167a, 168a, b, 169a, b, 170a, 171a, 172a, b, c, 177a, b, c, 178a, b, c, 179a, b, c, 180a, b, c, 184a, b, c, d, f, g, h, 185a, b, d, f, 186b, c, 187a, b, c, 188a, b, c, d, 189a, b, c, 190a, 193a3 611,072Ochrona czynnaOddziały - 1a, b, c, 2a, b, c, d, f, g, h, 3a, b, c, d, f, 7a, b, c, d, 9a, 10a, b, c, 11a, b, c, d, f, g, h, 18a, b, c, 19a, b, 22a, b, c, d, f, g, h, 23a, b, c, 25g, h, 29a, b, 30h, 31a, 32a, b, c, d, f, g, h, 36a, b, c, d, f, g, 37a, b, c, d, f, g, h, 38a, b, c, d, 39a, b, 42a, b, c, d, 43a, b, c, d, f, 44a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, 45a, b, c, d, f, g, 46a, b, c, d, f, 47a, b, c, d, 48a, b, c, d, f, 49a, b, c, d, f, 50a, b, c, d, f, 51a, b, c, d, f, 52a, b, c, 56a, b, c, d, f, g, h, i, 57a, 58a, 59a, 60b, 62a, b, c, d, f, 64f, 65a, 66a, f, 68d, f, 71c, d, 72c, d, 73c, d, 74d, 75c, 76a, b, c, 77a, b, c, d, f, g, 78a, b, 79a, b, c, d, f, 80a, b, c, 85a, 88a, b, c, d, f, g, 93a, f, 96b, d, 101b, 105c, 106f, i, 107a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, 108a, b, c, d, f, 109a, b, 110a, b, c, d, f, 111a, b, c, d, f, 112a, b, 113d, 114a, b, c, 116a, b, c, 119a, b, 120a, 121a, 122b, 123c, d, 128a, b, 129a, b, c, 130a, b, c, d, 131a, b, c, d, 132a, b, c, d, f, 133c, 135b, 136f, 145a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, 146a, b, c, d, f, 147a, b, c, 148a, b, c, d, 149a, b, c, d, 150a, b, 156c, 157c, 161a, b, c, d, f, g, 162a, b, c, 163a, 164b, 173a, b, 174a, b, c, d, 175a, b, c, d, f, 176a, b, 181a, b, c, d, f, g, h, 182a, b, c, d, f, g, h, i, 183a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, 185c, 186a, 189d, 190b, 191a, b, 192a, b, c, d, f, g, 194a, b, c, 195a, b, c, d, f, 196a, b, c, d, f, 197a, b, c, d, f, g, h, i, 198a, b, c, d, f, 199a, b, c, d, f, g, h, i, j, 200a, b, 201a, b, c, d, 202a, 203a, b, c, 204a, b, 205a, b, c, d, 206a, b, c, d, f, g, 207a, b, c, d, f, g, 208a, b, c, d, f, g, h, 209a, b, c, 210a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s2 880,813Ochrona krajobrazowa1. Obręb ewidencyjny Konina - 2557, 2583, 2584, 5353, 5354, 5355, 5356, 5357, 5358, 5359, 5360, 5361, 5362, 5363, 5364, 5365, 5366, 5367, 5368, 5369, 5370, 5371, 5372, 5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5379, 5380, 5381, 5382, 5383, 5384, 5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5392, 5393, 5394, 5395, 5396, 5397, 5398, 5400, 5402, 5403, 5404, 5405, 5406, 5407, 5408, 5409, 5410, 5412, 5413, 5414, 5415, 5416, 5417, 5418, 2556/1, 2556/2, 5391/1, 5391/2, 5411/1, 5411/2, 5411/3.2. Obręb ewidencyjny Lubomierz - 4821, 4822, 4927, 4928, 4929, 4930, 4931, 4932, 4933, 4934, 4935, 4936, 4937, 4938, 4939, 4940, 4941, 4942, 4943, 4944, 4946, 4961, 4962, 4963, 4964, 4971, 4973, 4974, 4975, 4976, 4977, 4979, 4981, 4982, 4983, 4984, 4985, 4986, 4987, 4988, 4989, 4990, 4991, 4992, 4993, 4994, 4995, 4996, 4997, 4998, 4999, 5000, 5001, 5002, 5003, 5004, 5005, 5006, 5007, 5008, 5009, 5010, 5011, 5012, 5013, 5014, 5015, 5016, 5020, 5022, 5023, 5024, 5025, 5026, 5027, 5028, 5029, 5031, 5032, 5033, 5034, 5035, 5036, 5037, 5038, 5039, 5040, 5042, 5043, 5044, 4978/1, 4978/2, 4980/1, 4980/2, 5017/1, 5017/2, 5017/3, 5018/1, 5018/2, 5018/3, 5018/4, 5018/5, 5019/1, 5019/2, 5021/1, 5067/2. 3. Obręb ewidencyjny Łopuszna - 224, 225, 226, 227, 230, 231, 233, 238, 239, 243, 246, 303, 307, 310, 312, 319, 325, 330, 331, 332, 333, 348, 2372, 2373, 2374, 2375, 2379, 2380, 2382, 2383, 2721, 2792, 2795, 2796, 2797, 2816, 2819, 2821, 2822, 2823, 2827, 2828, 2840, 2841, 2842, 2843, 4154, 4163, 4164, 4165, 4166, 2381/1, 2381/2, 2381/3, 2384/1, 2384/2, 2384/3, 2720/1, 2720/2, 2793/3, 2793/4, 2799/1, 2799/2, 2799/3, 2800/1, 2800/2, 2800/3, 2801/1, 2802/1, 2802/2, 2802/3, 2802/4, 2804/1, 2804/2, 2804/3, 2804/4, 2804/5, 2807/1, 2807/2, 2808/1, 2809/1, 2809/2, 2810/1, 2810/2, 2811/3, 2811/4, 2814/1, 2814/2, 2814/3, 2814/4, 2815/1, 2815/4, 2815/5, 2815/6, 2815/7, 2815/8, 2818/1, 2818/2, 2818/3, 2818/4, 2820/1, 2820/2, 2820/3, 2820/4, 2824/9, 2824/10, 2824/11, 2824/12, 2830/1, 2839/1, 2839/2, 2839/3, 2839/4, 2844/1, 2844/2, 4152/2, 4153/1, 4153/2, 4153/3, 4155/1, 4155/2, 4157/1, 4162/1, 4167/1, 4167/2, 4206/1, 2824/13, 2824/15, 2824/16, 2824/17, 2824/18, 2824/19, 2824/20, 2824/21, 2824/22, 2824/23, 2829/31, 2829/32, 2829/33, 2829/34, 2829/35, 2829/36, 4188/218.4. Obręb ewidencyjny Ochotnica Górna - 1127, 1130, 1175, 1176, 1178, 1179, 1910, 1939, 1940, 14398, 14399, 14401, 14402, 14405, 14408, 14647, 14387/7, 14387/9, 14388/1, 14388/2, 14388/3, 14388/5, 14388/6, 14388/7, 14397/139, 14397/140, 14397/69, 14397/70, 14397/71, 14397/72, 14397/73, 14397/74, 14397/75, 14400/1, 14400/2, 14400/3, 14404/3, 14404/4, 14404/5, 14404/6, 14406/1, 14406/2, 14411/1, 14411/12, 14411/13, 14411/14, 14411/15, 14411/16, 14411/17, 14411/19, 14411/2, 14411/21, 14411/22, 14411/23, 14411/24, 14411/25, 14411/26, 14411/27, 14411/28, 14411/29, 14411/3, 14411/30, 14411/31, 14411/32, 14411/33, 14411/34, 14411/35, 14411/36, 14411/37, 14411/38, 14411/39, 14411/4, 14411/40, 14411/41, 14411/42, 14411/43, 14411/44, 14411/45, 14411/46, 14411/47, 14411/48, 14411/49, 14411/5, 14411/50, 14411/51, 14411/52, 14411/53, 14411/54, 14411/55, 14411/7, 14411/9, 14413/1, 14413/10, 14413/11, 14413/12, 14413/13, 14413/14, 14413/15, 14413/16, 14413/17, 14413/2, 14413/20, 14413/21, 14413/22, 14413/23, 14413/25, 14413/26, 14413/27, 14413/28, 14413/29, 14413/3, 14413/30, 14413/31, 14413/32, 14413/33, 14413/34, 14413/35, 14413/36, 14413/37, 14413/38, 14413/39, 14413/4, 14413/40, 14413/41, 14413/44, 14413/45, 14413/46, 14413/47, 14413/48, 14413/49, 14413/5, 14413/50, 14413/6, 14413/7, 14413/8, 14413/9, 14484/1129, 14484/1137, 14484/1138, 14484/1216, 14484/1217, 14484/1247, 14484/1248, 14484/1249, 14484/1250, 14484/1251, 14484/539, 14484/723, 14484/724, 14484/856, 14484/857, 14484/858, 14484/859, 14484/860, 14484/861, 14484/864, 14484/865, 14484/869, 14484/870, 14493/1, 14493/2, 14627/120, 14627/121, 14627/122, 14627/123, 14627/124, 14627/53, 14630/2, 14630/3, 14643/10, 14643/11, 14643/14, 14643/15, 14643/19, 14643/20, 14643/21, 14643/22, 14643/23, 14643/24, 14643/25, 14643/26, 14643/4, 14643/6, 14643/7, 14643/8, 14643/9, 14645/10, 14645/11, 14645/12, 14645/13, 14645/14, 14645/15, 14645/16, 14645/17, 14645/18, 14645/19, 14645/20, 14645/21, 14645/3, 14645/5, 14645/6, 14645/7, 14645/8, 14646/10, 14646/11, 14646/17, 14646/18, 14646/19, 14646/20, 14646/22, 14646/23, 14646/24, 14646/26, 14646/27, 14646/28, 14646/29, 14646/3, 14646/30, 14646/31, 14646/32, 14646/33, 14646/34, 14646/35, 14646/36, 14646/4, 14646/6, 14646/7, 14646/8, 14646/9, 14648/1, 14648/10, 14648/2, 14648/3, 14648/4, 14648/5, 14648/6, 14648/7, 14648/8, 14648/9.5. Obręb ewidencyjny Olszówka - 4691, 4692, 4693, 4694, 4695, 4696, 4697, 4698, 4690/1, 4690/2.6. Obręb ewidencyjny Poręba Wielka - 55/2, 178/2, 2475, 2476, 2477, 2478, 2479, 2480, 2482, 4183, 4184, 4185, 4186, 4187, 4189, 4190, 4191, 4192, 4193, 4194, 4195, 4196, 4199, 4200, 4202, 4205, 4207, 4208, 4209, 4211, 4212, 4213, 4214, 4215, 4216, 4217, 4218, 4219, 4220, 4221, 4222, 4223, 4224, 4225, 4226, 4227, 4228, 4229, 4231, 4232, 4233, 4234, 4235, 4236, 4237, 4238, 4241, 4242, 4243, 4244, 4245, 4246, 4247, 4248, 4249, 4250, 4251, 4252, 4253, 4254, 4255, 4256, 4258, 4259, 4260, 4261, 4262, 4263, 4264, 4265, 4266, 4267, 4268, 4269, 4270, 4271, 4272, 4273, 4274, 4276, 4277, 4278, 4279, 4280, 4281, 4283, 4284, 4285, 4286, 4287, 4288, 4290, 4291, 3702/1, 3702/2, 3764/1, 3765/1, 3765/2, 3765/3, 3766/1, 3766/2, 3766/3, 3767/1, 3767/2, 3767/3, 4188/1, 4188/2, 4188/3, 4188/4, 4197/1, 4197/2, 4198/1, 4198/2, 4201/1, 4201/2, 4203/1, 4203/2, 4204/1, 4204/2, 4206/1, 4206/2, 4210/1, 4210/2, 4210/3, 4230/1, 4230/2, 4282/1, 4282/2, 4334/131/, 4334/131/4, 4335/132/2, 4335/132/5, 4335/132/6, 4339/136/2, 4349/2, 4352/131/6, 4354/137/4.7. Obręb ewidencyjny Zasadne - 1439, 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1477, 1479, 1480, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1490, 1491, 1493, 1494, 1496, 1497, 1481/1, 1598/144537,97Razem7029,851) Ekosystemy leśne i nieleśne lądowe podzielone są na oddziały oznaczone liczbami i pododdziały oznaczone literami. Podział ten jest zgodny z mapą przeglądową Parku, w skali 1:20000, według stanu na 1 stycznia 1998 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku w miejscowości Poręba Wielka. W przypadku gruntów stanowiących własność prywatną, które znalazły się w obszarze ochrony krajobrazowej, numery działek ewidencyjnych oznaczono liczbami. Podział ten jest zgodny z mapą ewidencyjną dla obrębów: Konina, Lubomierz, Olszówka, Poręba Wielka i Zasadne w skali 1:2000 oraz dla obrębów Łopuszna i Ochotnica w skali 1:2880. Załącznik nr 5WSKAZANIE MIEJSC UDOSTĘPNIANYCH W CELACH REKREACYJNYCH Z PODANIEM MAKSYMALNEJ LICZBY OSÓB MOGĄCYCH PRZEBYWAĆ JEDNOCZEŚNIE W TYCH MIEJSCACHMiejsca udostępniane w celach rekreacyjnychLp.Miejsca udostępnianeMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu1Polany - Tobołów, Starmaszka900 2Pole biwakowe na polanie Oberówka 45 3Pole biwakowe na polanie Trusiówka 45 UZASADNIENIEZarządzenie Ministra Środowiska w sprawie zadań ochronnych dla Gorczańskiego Parku Narodowego, zwanego dalej „Parkiem”, stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 22 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.).Zgodnie z przepisami przywołanej ustawy zadania ochronne dla parku narodowego ustanawia minister właściwy do spraw środowiska w drodze zarządzenia. Identyfikacja istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zakres zadań ochronnych zostały opracowane w formie tabelarycznych zestawień (załączniki nr 1 i 2). W zestawieniach określono zagrożenia oraz sposoby i zakres prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej z podaniem lokalizacji, rozmiaru (metry, hektary, itp.) oraz określeniem ekosystemów, w których mają być wykonane. Dla wybranych gatunków zwierząt i roślin określono rodzaj zadań ochronnych oraz sposób prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej (załącznik nr 3). Mając na uwadze fakt, iż w Parku ochrona przyrody ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi zadaniami, znając zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne przyrody Parku i uwzględniając jego specyfikę, przewidziano różnorodne działania ochronne i monitoringowe. Planowane w poprzednich latach udostępnianie części Parku w celach naukowych oraz dla zwiedzających, którzy korzystać będą z istniejących od lat szlaków turystycznych, ścieżek spacerowych i edukacyjnych oraz szlaków rowerowych i konnych, znajdzie się w odrębnym zarządzeniu dyrektora Parku. W niniejszym zarządzeniu znalazła się natomiast regulacja dotyczący udostępniania Parku w celach kulturowych i rekreacyjnych, wraz z określeniem maksymalnej liczby osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach (załącznik nr 5).Projektowane na lata 2013-2015 zadania ochronne wpisują się w długoterminową wizję ochrony Parku, są od kilkunastu lat kontynuowane, poszerzane w oparciu o nową wiedzę przyrodniczą i dotyczą wielu elementów ekosystemu. Wynika to z kompleksowego podejścia do procesów przyrodniczych. Do najbardziej istotnych celów należy przede wszystkim zachowanie pozostałości Puszczy Karpackiej, tworzonej przez zróżnicowane wiekowo połacie lasu o naturalnym, niekiedy nawet pierwotnym charakterze, reprezentujące niemal wszystkie postacie leśnych fitocenoz górskich, jakie wykształciły się w Beskidach. Z uwagi na wielopłaszczyznowe podejście do ochrony ekosystemów, w Parku wyróżniono trzy kategorie ochrony - ochronę ścisłą, czynną i krajobrazową. Obszary ochrony ścisłej zajmują 51 % powierzchni Parku. Zaprojektowane działania, w szczególności w ekosystemach leśnych, są uzupełnieniem naturalnych procesów przyrodniczych. W przypadku polan reglowych podejmowane działania wynikają z potrzeby ich zachowania, gdyż zachodzące tam samoistnie procesy sukcesji (zarastanie) zmieniłyby ekosystemy nieleśne w kierunku niezgodnym z przyjętymi założeniami i celami ochrony przyrody. Przedstawiane zadania ochronne mają charakter optymalny, i w znacznej części zostały opracowane na podstawie materiałów planistycznych, przygotowywanych na potrzeby planu ochrony Parku, a także w oparciu o wyniki prowadzonego od kilkunastu lat na terenie Parku monitoringu przyrodniczego. Zostały one zaprojektowane przez zespół pracowników, posiadających odpowiednie przygotowanie merytoryczne i praktyczne. Wskazane zadania podlegały także szczegółowemu omówieniu przez członków Rady Naukowej Parku, którzy po uwzględnieniu wniesionych zastrzeżeń, zaopiniowali je pozytywnie. Należy dodać, iż zarówno projektujący zadania ochronne, jak i niektórzy opiniujący, byli autorami poszczególnych części – operatów planu ochrony Parku, który powstał pod koniec lat 90. i obowiązywał do roku 2002. Zadania ochronne Parku od 2008 roku są czasowo zamieszczane wraz z objaśnieniami na stronie internetowej Parku. Zadania na lata 2013-2015 również zostaną udostępnione dla ogółu społeczeństwa. Obszar ochrony ścisłej, w którym dominują ekosystemy leśne, stanowi teren referencyjny do obserwacji naturalnych, dynamicznych procesów oraz układów przyrodniczych. W granicach tej kategorii ochrony znajdują się także ekosystemy podlegające sukcesji (niektóre polany reglowe), jak i regeneracji (znaczny areał borów górnoreglowych). W obszarach ochrony ścisłej prowadzone są przede wszystkim badania naukowe i monitoring przyrodniczy, ale konieczne jest również usprawnianie ruchu turystycznego. W Gorczańskim Parku Narodowym monitoringiem objęte są szczególnie owady kambiofagiczne, na które zwraca się dużą uwagę, ze względu na znaczny udział świerka sztucznego pochodzenia w składzie gatunkowym drzewostanów. Park należy do nielicznej grupy obszarów w Polsce, gdzie prowadzone są długoterminowe badania ekologiczne z użyciem pułapek feromonowych na stałych powierzchniach badawczych. Pozwala to na ocenę dynamiki liczebności populacji monitorowanych gatunków oraz wyciąganie wniosków odnośnie podejścia do problemu ewentualnych gradacji kambiofagów na obszarach objętych ochroną czynną, szczególnie w odniesieniu do prowadzonej na nich przebudowy drzewostanów. Na obszarach znajdujących się w granicach ochrony czynnej projektowane zadania mają przede wszystkim na celu stopniową przebudowę drzewostanów, polegającą na właściwym dostosowaniu ich składów gatunkowych do warunków siedliska, z wykorzystaniem pierwszeństwa dla procesów naturalnych. W ekosystemach nieleśnych, w ramach ich czynnej ochrony, celem działań jest zatrzymanie niekorzystnych tendencji w zmianach szaty roślinnej i świata zwierząt, w związku z zaniechaniem gospodarczego użytkowania tych terenów. W tej części Parku prowadzone są także inne działania, związane, m.in. z poprawą warunków bytowania zwierząt rzadkich i chronionych (w tym dużych drapieżnych ssaków i ptaków, płazów i gadów, a także entomofauny), usprawniające ruch turystyczny (remonty szlaków, tablic informacyjnych, schronów, ławek, drogowskazów, itp.) oraz utrzymania obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe. Dla strefy ochrony krajobrazowej głównym celem zadań ochronnych jest zatrzymanie zmian sukcesyjnych na polanach reglowych poprzez ich wypas, koszenie i usuwanie krzewów. Uzupełnieniem są tu również zadania z zakresu ochrony fauny, regulacji ruchu turystycznego oraz niezbędnych remontów dróg i szlaków.Wszystkie realizowane działania ochronne zmierzają do zachowania, bądź odtworzenia różnorodności biologicznej gatunków oraz siedlisk przyrodniczych.W ekosystemach leśnych Parku, zajmujących około 95 % powierzchni Parku, zaplanowano prace monitoringowe, dotyczące głównie populacji owadów kambiofagicznych, w tym przede wszystkim kornika drukarza. W obszarach ochrony czynnej, wyszczególnionych w załączniku nr 2 (głównie w podkategoriach ochrony czynnej stabilizującej i renaturalizacyjnej oraz w części wydzieleń w podkategorii ochrony czynnej zachowawczej), w przypadku uznania za konieczne, zakłada się możliwość ingerencyjnego usuwania drzew zasiedlonych (tzw. posuszu czynnego) przez kornika drukarza i inne kambiofagi, w celu ograniczenia ich populacji i spowolnienia procesu rozpadu drzewostanów świerkowych (z ponad 80% udziałem świerka) oraz innych drzewostanów z dużym udziałem świerka (ponad 40% udziałem świerka). Podejmowane do tej pory działania, pozwalają na stwierdzenie, iż uzyskane opóźnienie czasowe sprzyja stopniowej, naturalnej (z odnowień pochodzenia naturalnego) regeneracji drzewostanów. Działania te są istotne również z uwagi na fakt, iż tereny objęte ochroną częściową znajdują się na peryferiach Parku, na granicy z lasami innej własności, powodując wzajemne oddziaływania na ich stan sanitarny. Ograniczanie populacji kambiofagów świerka prowadzone jest tylko w obszarach ochrony czynnej i krajobrazowej. W przypadkach nieznacznego natężenia żerów kornika całkowitemu wyłączeniu z tego zabiegu podlegają tereny zaliczane do ochrony czynnej zachowawczej, które ze względu na duży stopień naturalności są z zasady traktowane podobnie jak tereny objęte ochroną ścisłą. W ramach zwalczania kambiofagów świerka, w przypadku drzew stojących, usuwany jest wyłącznie posusz czynny, zawierający różne stadia rozwojowe tych owadów. W przypadku drzew powalonych postępowanie ulega nieznacznej modyfikacji. W warunkach Parku całość powstałych w ciągu jednego roku wiatrołomów i wiatrowałów jest zasiedlana przez owady kambiofagiczne jeszcze w tym samym sezonie wegetacyjnym. Ponieważ proces zasiedlania tych drzew jest rozłożony w czasie i trwa niekiedy kilka miesięcy, również usuwanie powalonych drzew następuje stopniowo, w miarę ich zasiedlania. Szacowana w oparciu o dane z lat poprzednich, roczna ilość usuwanego posuszu czynnego, będzie się kształtowała w przedziale od 5 000 m3 do 7 000 m3.Z uwagi na niedostateczną liczbę dużych drapieżników, a w szczególności wilka, konieczną może być kontynuacja regulacji liczebności populacji jelenia. Sprzyjające warunki bytowania dla tego gatunku na terenie Parku, w powiązaniu z brakiem możliwości oddziaływania na wzrost populacji drapieżników, doprowadziły do znacznego zagęszczenia populacji jelenia i zwiększenia jego presji na drzewostany, w tym na młode pokolenie lasu. W Parku bytuje około 300 sztuk jeleni, co znacznie przekracza pojemność żywieniową jego ekosystemów, wyliczoną na około 180 osobników. Powoduje to w konsekwencji duże szkody w uprawach i młodnikach, takie jak zgryzanie pędów wierzchołkowych, łamanie drzewek, ich spałowania i osmykiwania, co w szczególności dotyczy odnowień jodłowych. Nasilenie szkód posiada szczególne znaczenie w sytuacji postępującego obecnie, gwałtownego rozpadu drzewostanów świerkowych oraz drzewostanów z dużym udziałem świerka, położonych w reglu górnym i strefie przejściowej między reglami. Konieczne jest zatem wzmożenie ochrony odnowień przed uszkodzeniami. Od wielu lat prowadzona jest ochrona młodego pokolenia lasu przed jeleniami (głównie odnowień naturalnych, złożonych z jodły, buka i jawora). Prace wykonywane są z wykorzystaniem zabezpieczeń mechanicznych, jak również środków odstraszających – repelentów. Faktyczna wielkość redukcji liczebności populacji jelenia będzie skorygowana w oparciu o analizę uwarunkowań ekologicznych, a w szczególności inwentaryzację wyrządzanych szkód oraz liczebności zwierząt. W ocenie uwzględniane także będą relacja drapieżnik-ofiara, możliwości migracyjne zwierząt (ocena areału osobniczego) oraz zjawisko naturalnej śmiertelności. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników (wilk, ryś) lub innych czynników powodujących naturalne ograniczanie populacji jeleniowatych o tzw. przyrost zrealizowany, redukcja zostanie ograniczona bądź całkowicie wstrzymana. Na obszarze Parku nie wprowadza się z zasady odnowień sztucznych, wykorzystując głównie naturalny potencjał odnowieniowy drzewostanów. Wyjątek stanowią powierzchnie dużych luk w drzewostanach świerkowych niżej położonych, gdzie od kilku lat brak jest odnowienia naturalnego, zaś miejsca takie są opanowywane przez jeżyny i trzcinnik. W skali drzewostanów Parku są to jednak przypadki sporadyczne, obejmujące niewielkie powierzchnie. Odnowienia sztuczne w Parku wspomagają jedynie procesy odnowienia naturalnego. Niezwykle ważny jest w tym przypadku aspekt edukacyjny zabiegów. Społeczeństwo ma możliwość zapoznania się ze sposobami ochrony czynnej w Parku oraz obserwowania metod odtwarzania ekosystemów leśnych. Założone uprawy uzyskane z odnowień sztucznych wymagają przez pewien okres pielęgnacji, by możliwe było osiągnięcie przewidywanego celu ochrony. Polega ona m.in. na odchwaszczaniu oraz usuwaniu gatunków lekkonasiennych (głównie wierzby). W szczególnych przypadkach gatunki te, ze względu na dużą ekspansywność, mogą po opanowaniu całej powierzchni doprowadzić do zniweczenia założonego celu ochrony.Przez ekosystemy leśne Parku prowadzi wiele dróg stokowych, z których część jest udostępniona dla ruchu turystycznego, a ich niektórymi odcinkami poprowadzone zostały również ścieżki edukacyjne. Ze względu na bezpieczeństwo wszystkich użytkowników, konieczne jest dbanie o ich właściwy stan techniczny. Pozwala to również unikać zniszczeń w świecie flory i fauny, które mają miejsce podczas obchodzenia przez turystów uszkodzonych odcinków dróg. W dalszym ciągu konieczne jest usuwanie z dróg i szlaków powalonych drzew, które utrudniając przejście lub przejazd, wymuszając powstawanie obejść, w konsekwencji mogą powodować również wejścia w obszary nieudostepniane Parku. Konieczne będzie również usuwanie drzew silnie nachylonych, stojących na obrzeżu dróg i szlaków, które z uwagi na możliwość niekontrolowanego wywrócenia się z powodu wiatru lub śniegu, zagrażają bezpieczeństwu ich użytkowników. Planuje się kontynuację wystawiania tablic informacyjnych, czytelne oznakowanie przebiegu szlaków turystycznych, montaż ramp na drogach wjazdowych, jak również prowadzenie w terenie patroli w celu ograniczenia niekontrolowanych wejść osób nieupoważnionych na chronione obszary.Ekosystemy nieleśne zajmują w Parku około 5% powierzchni. Od kilkunastu lat kontynuowane są w nich różnorodne zabiegi ochronne, które mają stanowić alternatywę dla dawnego użytkowania gospodarczego (kośnego lub pasterskiego) oraz ograniczać degradację zbiorowisk (zanik zbiorowisk roślinnych, gatunków flory i fauny). Najważniejszymi zadaniami z zakresu ich czynnej ochrony, są: mechaniczne i ręczne koszenia roślin zielnych, usuwanie niepożądanych drzew i krzewów z powierzchni polany, kształtowanie biogrup i stref ekotonowych oraz próba wykorzystania do nawożenia polan kompostu. Pozyskana z koszeń na polanach biomasa, wcześniej usuwana z ich powierzchni i odkładana w pryzmy, po uzyskaniu właściwego stopnia rozkładu będzie rozrzucana na powierzchni polany. Zabieg ten przyczyni się do poprawy zasobności siedlisk, hamując proces zanikania wielu gatunków roślin (m. in. krokusa i mieczyka dachówkowatego). Uzupełnieniem wymienionych zabiegów w obszarze ekosystemów nieleśnych, jest wypas owiec i bydła, który z przyczyn ekonomicznych ma już tylko niestety charakter kulturowy, a który reaktywowany został przez Park kilka lat temu. Obecnie owce wypasane są głównie na niżej położonych terenach, w pobliżu wsi. Sporadycznie stada są wprowadzane na niektóre polany. Z uwagi na znaczne rozdrobnienie polan, brak bezpośredniego dostępu do wody i elektryczności oraz czynniki natury ekonomicznej, okoliczni bacowie nie są zainteresowani prowadzeniem tu wypasu. Wyjątkiem jest Hala Długa pod Turbaczem, gdzie po nabyciu przez Park znacznego jej obszaru wraz z budynkami owczarskimi, udało się przywrócić pasterstwo (chociaż w mocno ograniczonej formie), w postaci tzw. wypasu kulturowego. Koszenie polan jest obecnie jedynym, skutecznym rozwiązaniem, pozwalającym na czynną ich ochronę przed zarastaniem, pozwalając równocześnie chronić rzadkie gatunki roślin i zwierząt z nimi związane. W celu ochrony szczególnie cennych elementów flory polan projektuje się okresowe grodzenie powierzchni, które do czasu obsiewu nasion nie będą wypasane i koszone. Na polanach reglowych prowadzony jest od kilu lat monitoring zbiorowisk roślinnych i gatunków flory oraz fauny. Dla celów porównawczych konieczne jest również czasowe grodzenie części tych powierzchni. Czynnej ochronie gadów na górskich polanach służą układane kopce z kamieni, z trocinami i fragmentami drewna wewnątrz. Stanowią one dogodne miejsca rozrodu i bytowania dla kilku gatunków tej gromady, występujących w Gorcach. Ekosystemy wodne w Parku zajmują tylko 0,28 % jego powierzchni. W ich skład wchodzi przede wszystkim dobrze rozwinięta sieć źródeł i górskich potoków, ale również nieliczne, małe zbiorniki ze stagnującą wodą, które niestety stosunkowo szybko zanikają w wyniku procesów wypłycania i zamulania. Zbiorniki te powstające zazwyczaj w sposób naturalny w wyniku procesów osuwiskowych lub zmian przebiegu koryta rzek. Są niezbędne jako miejsca rozrodu i bytowania licznych gatunków płazów i bezkręgowców wodnych występujących na obszarze Parku. W przypadku ich niedoboru lub braku, zwierzęta zasiedlają koleiny i inne zagłębienia z wodą, powstające okresowo, głównie na zabagnionych odcinkach dróg stokowych, szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych. Narażone są w nich jednak na dużą śmiertelność w wyniku przypadkowego rozjeżdżania, rozdeptywania oraz wymywania w czasie gwałtownych opadów atmosferycznych. Od kilku lat Park prowadzi zabiegi polegające na likwidacji wspomnianych kolein i kałuż, przez utwardzenie i skuteczne odwodnienie powierzchni uczęszczanych dróg i szlaków. Jako alternatywę dla likwidowanych zagłębień i kałuż, w najbliższym ich otoczeniu odtwarzane są nowe zbiorniki, w których odpowiedni poziom wody jest zapewniony przez okresowe usuwanie namułów, zabezpieczanie przed wysychaniem i zacienieniem. Stanowią one już obecnie najważniejsze miejsca do rozrodu dla płazów oraz dużej grupy entomofauny wodnej. Niektóre z tych zbiorników, o większej powierzchni, są dodatkowo przystosowywane do prowadzenia obserwacji przyrodniczych, m.in. przez budowę specjalnych pomostów. Większość z omawianych obiektów została zaprojektowana i wykonana przy trasach ścieżek edukacyjnych, gdzie społeczeństwo ma możliwość poznawania związanych z nimi zagadnień przyrodniczych. Opisane zadania wykonywane są w obszarach ochrony czynnej i krajobrazowej. Na terenie Parku znajdują się różne obiekty kultury materialnej, z których część służy ochronie przyrody. Niektóre wymagają remontów lub odbudowy, stąd konieczność ujęcia ich w planowanych działaniach na lata 2013-2015. W zarządzie Parku znajduje się zabytkowy park dworski wraz z kompleksem budynków. Celem zachowania we właściwym stanie drzew w parku oraz spełnienia wymogów bezpieczeństwa dla osób w nim przebywających, niezbędna jest konserwacja poszczególnych okazów z usunięciem zagrażających bezpieczeństwu, cięcia pielęgnacyjne krzewów i podrostów, a także nasadzenia nowych egzemplarzy drzew czy krzewów, uzupełniających naturalne ubytki. W celu szerszego udostępnienia parku dworskiego do działań edukacyjnych, wykonano dwie altany edukacyjnych, z których korzystać będą osoby przybywające do Parku, wokół których zaplanowano dokończenie utwardzania ścieżek spacerowych stanowiących część poprowadzonej tam wcześniej ścieżki edukacyjnej. Obszar Parku to miejsce wielu wydarzeń historycznych, głównie z okresu II wojny światowej. Występują tam liczne ślady po obozach partyzanckich, mogiły i pomniki, miejsca katastrof lotniczych, ruiny po budynkach (tzw. gospodarstw wzorowych, szałasów pasterskich i osad funkcyjnych), dawne kopce graniczne i inne. Miejsca te i związane z nimi wydarzenia są w Parku dokumentowane i podlegają ochronie, wymagając jednak utrzymania przez różne zabiegi konserwatorskie w celu ich zachowania. Ochrona przyrody nieożywionej i gleb, oprócz ochrony zachowawczej ostańców i wychodni skalnych, polega głównie na wykonywaniu zabudowy przeciwerozyjnej, remontach urządzeń drogowych i nawierzchni na drogach stokowych, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych wraz z ich czytelnym oznakowaniem. Wymienione działania mają na celu likwidację lub ograniczanie do minimum erozji, a także zahamowanie szybkiego spływu wód opadowych. Wykonanie wyżej opisanych zadań ochronnych przyczyni się nie tylko do zachowania walorów przyrodniczo-krajobrazowych, odtworzenia zniekształconych i zanikających ogniw rodzimej przyrody, ale również do utrzymania w należytym stanie infrastruktury, jaką dysponuje Park. Realizacja zadań ochronnych, określonych w załącznikach do zarządzenia, może być dostosowana do konieczności usuwania negatywnych skutków zjawisk żywiołowych w Parku. Przy realizacji poszczególnych zadań ochronnych zatrudniani będą mieszkańcy okolicznych miejscowości, co przyczyni się do ograniczenia lokalnego bezrobocia. Park stanowi jeden z elementów sieci obszarów Natura 2000. Przygotowane obecnie zadania na lata 2013-2015 uwzględniają wymóg zachowania we właściwym stanie ochrony występujących na terenie Parku siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotami ochrony. Zaplanowane działania ochronne nie będą negatywnie oddziaływać na wyszczególnione w zarządzeniu przedmioty ochrony dla obszaru sieci Natura 2000. Zaplanowane działania ochronne w odniesieniu do obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego znajdą swoje odzwierciedlenie w planowaniu szczegółowych działań ochronnych i monitoringu przyrodniczego dla integralnego z Parkiem obszaru Natura 2000. Zlecono w tym względzie przygotowanie projektu Planu Ochrony Parku i Planu Ochrony Obszarów Natura 2000 w granicach Parku, a także Planu Zadań Ochronnych obszaru Ostoja Gorczańska PLH120018. Sporządzenie powyższych dokumentów przewidziane jest w okresie najbliższych 2 lat, stąd też, do czasu ich zatwierdzenia, obowiązywać będą niniejsze zadania ochronne. PAGE \* MERGEFORMAT1PAGE TPUCEKZO-2011-Gorczański PN-zał. nr 1.docZałączniki do zarządzenia NrMarek KurzejaAgata Dąbrowska22013-01-18T08:33:00Z2013-01-18T08:34:00Z2013-01-18T08:34:00ZNormal0381232973979Microsoft Office Word0616172falseTytuł1Załączniki do zarządzenia NrGPNfalse86136falsefalse14.0000