tywVBCnZYMyPVMaanILoGiMhvWSBdlLwsKw6lHwV85Q=cvV//JsYobCSI7QurBMDfc3G5t7c4uVmJ9Jur4V0Jew=HGMw53Fpm7LFsvoT7+Ayth+PPwVyItiLQz9XTPkcmwyWmMdZ4LofNTRIXDny9aAJ
/vzWnnaLuCEkLxdHDgS0PrSTLSzUtBl+VoEL7/wLQ6/fbelCyflFeJAYtzfY+D80
ekaW7ZDnhjOkVhpMrOnaliOV086She02ujopQb+jjq8GuwbGNnew/uij8wcuVcz8
DLuVw6aMKyaL0Otk0d+ymfpXK0IuN0x/Sm7HSYpTjjG2P1XER1Ls3NeNra/yKKrA
RsTyw9kmOSbTn931rjp4ixf1FNtTq90q/UOh44e7+Kr358DGCid3jzPHY3rmVcEh
agRXFc2JxGPVZAW5HCKj/g==MIIFfzCCBGegAwIBAgIQYAKBt2MDKFIUoatt64XISTANBgkqhkiG9w0BAQUFADBc
MRUwEwYDVQQFEwxOciB3cGlzdTogMTQxCzAJBgNVBAYTAlBMMSEwHwYDVQQKDBhB
c3NlY28gRGF0YSBTeXN0ZW1zIFMuQS4xEzARBgNVBAMMCkNFUlRVTSBRQ0EwHhcN
MTgwMTEyMTIwOTA5WhcNMjAwMTEyMTIwOTA5WjCB+zEzMDEGA1UEAwwqSGVucnlr
IEtvd2FsY3p5azsgTWluaXN0ZXJzdHdvIMWacm9kb3dpc2thMQ8wDQYDVQQqDAZI
ZW5yeWsxEjAQBgNVBAQMCUtvd2FsY3p5azEaMBgGA1UEBRMRUEVTRUw6NTYwNzE1
MDY3OTAxITAfBgNVBAoMGE1pbmlzdGVyc3R3byDFmnJvZG93aXNrYTEqMCgGA1UE
EDAhDA5XYXdlbHNrYSA1Mi81NAwPMDAtOTIyIFdhcnN6YXdhMREwDwYDVQQHDAhX
YXJzemF3YTEUMBIGA1UECAwLbWF6b3dpZWNraWUxCzAJBgNVBAYTAlBMMIIBIjAN
BgkqhkiG9w0BAQEFAAOCAQ8AMIIBCgKCAQEAohrQWedrqO0MRD6s43F70G72A3/y
s69aXUy/2wN9kS+Lu16jTCdoWT+xPVewP7Zdl7h7+FAhHT3DLP904OisPl1p5C+3
oy3xfeEs9UwYeodqxVte3qAKZXuTWPrGGgCHmLilBnLSoVkX1IIWQzzRkM7nYtGY
mgq2qCcpOSNJuz8IAsJqvk1LXk/1gq8ix6pMTCzYe+6HjfetpUbaR45owmr2MMIw
NXBZ/yAPxr0HmFYhd5ZHWPPl2oZWI7kUQhmgQUNDNTFnDshvHNhtql9fkRb/uc4u
Nzzfu1FYpsgb6LbxTis4MFxntoHspO64TGnG0ieiK84cxic5Ln/gP6+fPQIDAQAB
o4IBmzCCAZcwDAYDVR0TAQH/BAIwADAvBgNVHR8EKDAmMCSgIqAghh5odHRwOi8v
Y3JsLmNlcnR1bS5wbC9xY2ExNi5jcmwwHwYDVR0jBBgwFoAUv3OxFDbKXbIbzal7
Ylfv5Dp6gj8wHQYDVR0OBBYEFH3JYInfJz6pXVXnDDd+1hfS3I8PMA4GA1UdDwEB
/wQEAwIGQDCB2wYDVR0gAQH/BIHQMIHNMIHKBgsqhGgBhvZ3AgQBATCBujAtBggr
BgEFBQcCARYhaHR0cDovL3d3dy5jZXJ0dW0ucGwvcmVwb3p5dG9yaXVtMIGIBggr
BgEFBQcCAjB8MB8WGEFzc2VjbyBEYXRhIFN5c3RlbXMgUy5BLjADAgEBDFlDZXJ0
dW0gUUNBIFByb2Zlc2pvbmFsbnkgLSBrd2FsaWZpa293YW55IGNlcnR5ZmlrYXQg
d3lkYW55IHByemV6IEFzc2VjbyBEYXRhIFN5c3RlbXMgUy5BLjAoBggrBgEFBQcB
AwQcMBowCAYGBACORgEBMA4GCSqEaAFlAwEBAgoBBDANBgkqhkiG9w0BAQUFAAOC
AQEAZVnvITiJUZq9kwcDNx1pQKSPPUGCSk+MzJPWX6pMZoRjnXDDRbWWqzAcEwyG
oO79QCsVIk9Y3xJjlMVs7vO2nta5C/FwYv+WcfkaGkwYu4KWWicDO+UwUZhs8nFj
+z+ghvfW0mXeYtDthkEgwZeXB8dmfFov4DgWlNQ+7IgnjGR6hE/Jn2VIirJs2C0B
vgXOW2e3C4Hmq0QpaSODVK97ukKS2haCbeTVYJ1RN5cqQE2YKkrPlmIfoQHGB5pU
1VdK13z6neHxy4hS5RdAzKB6H+J7UVPf5S/poBxrHdXorNTBW/MaFS77FrXWzt9F
I1BXO/thD/4QsjGL12AojFpPdA==2018-12-28T15:36:50Z2ZnBb8ON0+Q7JtupgPX2Z92vjT8x5LIeHiTOaKiReqM=CN=CERTUM QCA,O=Asseco Data Systems S.A.,C=PL,serialNumber=Nr wpisu: 14127618903149304437788431999955399723081MIME-Version: 1.0
Content-Type: text/xml
Content-Transfer-Encoding: binary
Content-Disposition: filename="Zarządzenie MŚ ws zadań ochronnych dla Gorczańskiego Parku Narodowego.xml"http://www.certum.pl/OIDAsURI/signedFile/1.2.616.1.113527.3.1.1.3.1Opis formatu dokumentu oraz jego pełna nazwahttp://www.certum.pl/OIDAsURI/signedFile.pdftext/xmlhttp://uri.etsi.org/01903/v1.2.2#ProofOfApprovalMIIIiwYJKoZIhvcNAQcCoIIIfDCCCHgCAQMxCTAHBgUrDgMCGjCB9gYLKoZIhvcN
AQkQAQSggeYEgeMwgeACAQEGCyqEaAGG9ncCBAECMCEwCQYFKw4DAhoFAAQUCCpa
DpVB98sF6xWHEMQkP/ESpagCBwqoe/B4Rk8YDzIwMTgxMjI4MTUzNzA3WjADAgEB
AgkA/AWFrello++gYaRfMF0xFTATBgNVBAUTDE5yIHdwaXN1OiAxNTELMAkGA1UE
BhMCUEwxITAfBgNVBAoMGEFzc2VjbyBEYXRhIFN5c3RlbXMgUy5BLjEUMBIGA1UE
AwwLQ0VSVFVNIFFUU0GhHjAcBggrBgEFBQcBAwEBAAQNMAswCQYHBACBl14BAaCC
BJkwggSVMIIDfaADAgECAhQn5pLgqWN3gW7bcen77TL4SWkVuzANBgkqhkiG9w0B
AQUFADBuMQswCQYDVQQGEwJQTDEuMCwGA1UECgwlTWluaXN0ZXIgd2xhc2Npd3kg
ZG8gc3ByYXcgZ29zcG9kYXJraTEvMC0GA1UEAwwmTmFyb2Rvd2UgQ2VudHJ1bSBD
ZXJ0eWZpa2FjamkgKE5DQ2VydCkwHhcNMTYwNDAxMTQzOTM3WhcNMjAxMDI2MjM1
OTU5WjBdMRUwEwYDVQQFEwxOciB3cGlzdTogMTUxCzAJBgNVBAYTAlBMMSEwHwYD
VQQKDBhBc3NlY28gRGF0YSBTeXN0ZW1zIFMuQS4xFDASBgNVBAMMC0NFUlRVTSBR
VFNBMIIBIjANBgkqhkiG9w0BAQEFAAOCAQ8AMIIBCgKCAQEA3acW73hLW8AW4+Fd
I3I1RAmACX/nP9q9LsXHcMwyjnC1gBHQvfD3N9TSaIWpY0hk//SKJNvIZ78+cSfs
73nJ0aGw9vVptLqlDetTbS1zdip2SEje5RASbiR6wA0YfFm0JtG6nwX6ufEgsFPn
n/S/YMi7bG/rNp3mguK9dypTCO514AQlAqYaC1/xcNEGPSGReqxBbq7OfWzSXpi5
61IpBXJSz0Dddx2J+pC3iXJkiVWMlKpSinMmMv1ZvBScJH+eHYnq+oxy47kp0jUq
S/E7yTi5RxrQqhkA4OqWAzm0ZBFkdaD5XX26Y/QOsVl7bS+suXRul5MF9Ch64RG3
cJaMowIDAQABo4IBOjCCATYwFgYDVR0lAQH/BAwwCgYIKwYBBQUHAwgwDAYDVR0T
AQH/BAIwADCBqwYDVR0jBIGjMIGggBRZNAz7fedFAW/JcJbCTgb4D4FD9qFypHAw
bjELMAkGA1UEBhMCUEwxLjAsBgNVBAoMJU1pbmlzdGVyIHdsYXNjaXd5IGRvIHNw
cmF3IGdvc3BvZGFya2kxLzAtBgNVBAMMJk5hcm9kb3dlIENlbnRydW0gQ2VydHlm
aWthY2ppIChOQ0NlcnQpghRipw0EwyS41CdWzD+Ba/LrMu8HGTAxBgNVHSABAf8E
JzAlMCMGBFUdIAAwGzAZBggrBgEFBQcCARYNd3d3Lm5jY2VydC5wbDAOBgNVHQ8B
Af8EBAMCBsAwHQYDVR0OBBYEFK1d2K94+G2VMkv+sdeUrzqczhWHMA0GCSqGSIb3
DQEBBQUAA4IBAQBGpyk6EcskyBHciHuTkKpJY8vXmaSTf0hwqEaXYeTqaE9X6NWL
Hvnv9LqDibJjAo0tLkiurJPrE4zefD7C/ekV8xBskQ8TkE34vsvbX20iYLGk/g/+
eenka/lUZlkunYps9pNfiP0p0f2ow6cCLpkSyYINQPVdva50CYzUmUqLIkhRFtOY
Ww+5hL+EMND8hOTDaO7aCt69dY1HfUjQyRpWqdU+Z6KgMEsZpvR4GIK45bC1rnEr
U5/FNhhZu1o7bhGdSFnyhsu/GXMO/z2QYVN/Urn3xRps0YOoFu1/zKUx9hXRiegE
KBkjFU20EdFBUOLZBJN52mJhakO9Kb6zRoTZMYIC0DCCAswCAQEwgYYwbjELMAkG
A1UEBhMCUEwxLjAsBgNVBAoMJU1pbmlzdGVyIHdsYXNjaXd5IGRvIHNwcmF3IGdv
c3BvZGFya2kxLzAtBgNVBAMMJk5hcm9kb3dlIENlbnRydW0gQ2VydHlmaWthY2pp
IChOQ0NlcnQpAhQn5pLgqWN3gW7bcen77TL4SWkVuzAJBgUrDgMCGgUAoIIBHjAa
BgkqhkiG9w0BCQMxDQYLKoZIhvcNAQkQAQQwHAYJKoZIhvcNAQkFMQ8XDTE4MTIy
ODE1MzcwN1owIwYJKoZIhvcNAQkEMRYEFAiIwB1P5aF2MhcXbiRxZX4fUNsMMIG8
BgsqhkiG9w0BCRACDDGBrDCBqTCBpjCBowQU3t3xXUbAqc86ngZuBzG77ough04w
gYowcqRwMG4xCzAJBgNVBAYTAlBMMS4wLAYDVQQKDCVNaW5pc3RlciB3bGFzY2l3
eSBkbyBzcHJhdyBnb3Nwb2RhcmtpMS8wLQYDVQQDDCZOYXJvZG93ZSBDZW50cnVt
IENlcnR5ZmlrYWNqaSAoTkNDZXJ0KQIUJ+aS4Kljd4Fu23Hp++0y+ElpFbswDQYJ
KoZIhvcNAQEFBQAEggEAvt08fjQqBYbepn5akiFq2+elD/C4d6a/t8XJJFTzRP1K
1NuXQl/rIgVT01RkhcoOoRP1llE+E7Ld/SUgJMdR9H+q3ljmHPZkbhQvv5QS+P+a
ILmX8MIkQK5bXWnkNVoVJkGP5G61OfuBbliaHG7FH9RzHjdJOSStFyJn3yQ2NGH+
n6l58ZHt1MYPJVX37wzOjDZVIB0m7MPQaid2JXTiUT4mGFupme9yWzY986dQxqQm
c5Nn57aE1vdYIrVnXda0rboF840D1eLJspC/tw2gw1HfT18EWnlA8vYZukduB2gn
vkDMPNWVgjcUF7TjLbVDumdjvWWFvDAee1FJwuZtLQ==ZARZĄDZENIE Nr ..........MINISTRA ŚRODOWISKA)z dnia.....................................w sprawie zadań ochronnych dla Gorczańskiego Parku Narodowego na lata 2019-2021Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2018 r. poz. 1614, 2244 i 2340) zarządza się, co następuje:§ 1. Ustanawia się zadania ochronne dla Gorczańskiego Parku Narodowego na lata 2019-2021.§ 2. Zadania ochronne, o których mowa w § 1, obejmują:1)identyfikację i ocenę istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz sposoby eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków, stanowiące załącznik nr 1 do zarządzenia;2)opis sposobów ochrony czynnej ekosystemów, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań, stanowiący załącznik nr 2 do zarządzenia;3)opis sposobów ochrony czynnej gatunków roślin i zwierząt, stanowiący załącznik nr 3 do zarządzenia;4)wskazanie obszarów objętych ochroną ścisłą, czynną oraz krajobrazową, stanowiące załącznik nr 4 do zarządzenia;5)wskazanie miejsc udostępnianych w celach rekreacyjnych oraz maksymalnej liczby osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach, stanowiące załącznik nr 5 do zarządzenia.§ 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.MINISTER ŚRODOWISKAZałącznik do zarządzenia Ministra Środowiska z dnia …………………… Załącznik nr 1IDENTYFIKACJA I OCENA ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ORAZ SPOSOBY ELIMINACJI LUB OGRANICZANIA TYCH ZAGROŻEŃ I ICH SKUTKÓWZagrożenia wewnętrzne istniejące1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1 Zagrożenie monokulturowych drzewostanów świerkowych i z dużym udziałem świerka (Picea) na skutek żerów kambiofagów oraz infekcji grzybami pasożytniczymi w ekosystemach leśnych GPN2) przeznaczonych do przebudowy składu gatunkowegoPrzebudowa drzewostanów. Usuwanie drzew zasiedlonych przez kambiofagi lub grzyby pasożytnicze (ścinanie, wywóz). Wykładanie pułapek na owady.Korowanie zasiedlonego drewna, niszczenie kory.Prognozowanie występowania owadów.Monitoring, w szczególności monitoring fotograficzny stanu drzewostanów GPN2Uszkadzanie odnowień i młodników leśnych przez zwierzęta Zabezpieczanie odnowień i młodników przed uszkodzeniami.Regulacja liczebność populacji jelenia (Cervus elaphus) pod warunkiem potwierdzenia takiej konieczności w oparciu o analizę uwarunkowań ekologicznych (relacja drapieżnik-ofiara, możliwości migracji, stały monitoring wielkości populacji, analiza wielkości wyrządzanych szkód), zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r. poz. 2033)Ochrona ostoi dużych drapieżników3Niezgodny z siedliskiem skład gatunkowy niektórych drzewostanów (głównie sztucznych świerczyn) oraz ich nieprawidłowa struktura przestrzenna Przebudowa drzewostanów.Wykorzystanie odnowień naturalnych lub sztucznych. 4Pojawianie się niepożądanych gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych w cennych przyrodniczo ekosystemach nieleśnych i leśnych, powodujące obniżenie ich przyrodniczej wartości Wykaszanie roślin zielnych. Usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych i leśnych5Zanikanie niektórych gatunków roślin w następstwie zaniechania gospodarki pasterskiej i kośnejWykaszanie polan reglowych. Nawożenie organiczne oraz wypas owiec (Ovis aries) i bydła w celu zatrzymania degradacji cennych zespołów roślinnych.Podejmowanie współpracy z właścicielami gruntów prywatnych w zakresie ich użytkowania, zawieranie długoterminowych umów 6Zanikanie niektórych gatunków roślin w następstwie gospodarki pasterskiej Czasowe grodzenie powierzchni w celu zabezpieczenia cennych gatunków roślin przed zgryzaniem. Czasowe grodzenie powierzchni porównawczych7Zagrożenie dla ekosystemów wskutek niewłaściwej gospodarki rolnej i leśnej (melioracje odwadniające, przekształcanie pastwisk na grunty rolne, zalesianie polan, antropopresja) prowadzonej przez właścicieli gruntów prywatnych na obszarze GPNWykupy gruntów niebędących w użytkowaniu wieczystym GPN znajdujących się na obszarze GPN 8Zagrożenia populacji niektórych gatunków zwierząt, w szczególności głuszca (Tetrao urogallus), jarząbka (Tetrastes bonasia) i dużych drapieżników (Carnivora), na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników biotycznych (zmiany środowiska) i antropogenicznych (naruszanie ostoi)1. Ochrona rejonów występowania (patrole, strefy ochronne, tablice informacyjne). 2. Monitoring wybranych gatunków9Zagrożenia siedlisk nieleśnych na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników biotycznych i abiotycznych.1. Czynna ochrona siedlisk nieleśnych: 1) koszenie, 2) zbieranie skoszonej biomasy, 3) usuwanie krzewów, 4) nawożenie organiczne. 2. Monitoring wybranych siedlisk10Zanikanie miejsc rozrodu dla płazów i bezkręgowców związanych ze stagnującą wodą1. Zachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, wykorzystywanych przez płazy oraz wodne bezkręgowce jako miejsca rozrodu.2. Okresowe usuwanie namułów i nadmiernie rozwijającej się roślinności11Duża śmiertelność płazów w okresie godowym podczas ich przechodzenia przez drogi oraz w koleinach znajdujących się na drogach wewnętrznych GPN Wykonywanie zabezpieczeń przy drogach w miejscach wędrówek płazów oraz likwidacja kolein w trakcie remontowania dróg 12Zanikanie miejsc rozrodu i bytowania gadówWykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych. Zachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych oraz śródpolnych kopców z kamieni wykorzystywanych przez gady jako miejsca rozrodu i bytowania.Usuwanie ekspansywnej roślinności z otoczenia kopców z kamieni131. Mała liczba miejsc lęgowych dla ptaków gniazdujących w dziuplach.2. Zagrożenie ptaków w okresie zimy z powodu ograniczonej ilości pokarmuWywieszanie skrzynek lęgowych dla ptaków w drzewostanach z małą ilością drzew z dziuplami.Sporadyczne dokarmianie ptaków zimą ograniczone do otoczenia budynków stanowiących własność GPN oraz rejonów dolnych części głównych dolin użytkowanych turystycznie (działanie o charakterze edukacyjnym) 14Zanikanie endemicznych bezkręgowców wodnych (krenobiontycznych i krenofilnych) w obszarach źródliskUtrzymanie i konserwacja techniczna ujęć źródlisk, w szczególności na polanach15Niszczenie siedlisk przyrodniczych w wyniku ruchu turystycznego i narciarskiegoZapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez remonty i modernizację szlaków, ścieżek edukacyjnych, miejsc biwakowych, szałasów, małej architektury turystycznej oraz ich czytelne oznakowanie 161. Zanikanie kultury pasterskiej.2. Niszczenie szałasów związanych z dawną gospodarką pasterską oraz innych historycznych obiektów kultury materialnej. Prowadzenie działań zmierzających do aktywizacji lokalnych społeczności w kierunku podtrzymywania dawnych form gospodarki pasterskiej.Wypas kulturowy wspierany przez GPN.Remonty, odbudowa lub utrzymanie zagrożonych obiektów kultury pasterskiej i innych obiektów kultury materialnej wraz z promocją właściwych form architektonicznych dla podtrzymania ich funkcji i walorów historycznych 17Zanikanie lub ubożenie walorów krajobrazowychCzynna ochrona polan reglowych.Utrzymanie punktów i ciągów widokowych.Dążenie do uwzględniania w dokumentach planistycznych potrzeby ochrony walorów krajobrazowych.Promowanie właściwych form architektonicznych budowli w kształtowaniu krajobrazu na terenie GPN i w jego otoczeniu18Pojawianie się niepożądanych drzew, krzewów i roślin zielnych w obszarze parku dworskiego w Porębie Wielkiej, niezwiązanych pierwotnie z miejscami historycznymi oraz przy budynkach i pozostałych obiektach kubaturowych, powodujące obniżanie ich walorów estetycznych, dydaktycznych oraz zagrożenia stanu technicznegoUsuwanie nadmiernie rozwijających się drzew i krzewów, pielęgnacja istniejących zadrzewień i sadów oraz wykaszanie roślinności zielnej. Prace porządkowe.Eliminacja gatunków obcych19Niszczenie historycznych obiektów budowlanych w obszarze parku dworskiego w Porębie Wielkiej Ochrona, konserwacja, rewaloryzacja, a także rekonstrukcja, zagrożonych obiektów i zespołów o historycznym znaczeniu20Uszkodzenia oraz zanikanie drzewostanu i roślinności zielnej, wprowadzonej pierwotnie przez twórców założenia ogrodowego w obszarze parku dworskiego w Porębie Wielkiej na skutek czynników biotycznych (patogeny) i abiotycznych (uszkodzenia przez wiatr, nadmierne opady śniegu)Działania konserwatorskie w istniejącym drzewostanie oraz wprowadzanie nowych nasadzeń nawiązujących pod względem rozmieszczenia i składu gatunkowym do założenia pierwotnego 21Erozja dróg i ścieżek powodowana przez wody opadoweTechniczne zabezpieczenia przeciwerozyjne spowalniające spływ powierzchniowy wód opadowych z dróg i ścieżek 22Erozja szlaków i ścieżek edukacyjnych w miejscach ruchu turystycznegoZapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez remonty i modernizację szlaków, ścieżek edukacyjnych, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej oraz ich czytelne oznakowanie23Uszkodzenia infrastruktury drogowej powodowane działalnością bobra (Castor fiber)Konstruowanie technicznych zabezpieczeń ograniczających spiętrzanie wód zagrażających infrastrukturze drogowej24Zanikanie znaków granic wewnętrznych GPNOdtwarzanie i konserwacja znaków granic wewnętrznych GPN25Nieuregulowany stan własności niektórych gruntów prywatnych na obszarze GPNUregulowanie stanu własności w odniesieniu do gruntów prywatnych na obszarze GPNZagrożenia wewnętrzne potencjalne1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1 Zagrożenie pożaramiOchrona przeciwpożarowa:patrole ochronne;utrzymanie drożności dróg i ścieżek, w szczególności o funkcjach przeciwpożarowych, utrzymanie sprzętu ochrony przeciwpożarowej;utrzymanie łączności; dozorowanie pożarzysk; współpraca z Komendami Powiatowymi Państwowej Straży Pożarnej w Limanowej i Nowym Targu oraz innymi jednostkami Straży Pożarnej2Występowanie silnych wiatrów, a także okiści powodujących uszkodzenia w drzewostanach oraz implikujących zagrożenia dla przebywających w nich osób Usuwanie wiatrowałów i wiatrołomów drzew z powierzchni uszkodzonych drzewostanów.Usuwanie drzew powalonych i uszkodzonych, a także martwych stojących oraz silnie nachylonych z obrzeży oraz z powierzchni szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, edukacyjnych i dróg 3KłusownictwoPatrole ochronne we współpracy z Policją.Zdejmowanie wnyków.Instalacja systemu monitoringu w miejscach newralgicznych Zagrożenia zewnętrzne istniejące1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1Zagrożenia populacji niektórych gatunków zwierząt, w szczególności głuszca (Tetrao urogallus), jarząbka (Tetrastes bonasia) i dużych drapieżników (Carnivora), na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników biotycznych (zmiany środowiska) i antropogenicznych (naruszanie ostoi)Ochrona rejonów występowania:patrole; ustanawianie stref ochronnych;ustawianie tablic informacyjnych. Monitoring wybranych gatunków2Duża śmiertelność płazów w okresie godowym podczas ich przechodzenia przez drogi w otulinie GPN Nadzór nad wykonywaniem zabezpieczeń przy drogach w miejscach wędrówek płazów3Zanikanie miejsc rozrodu dla płazów i bezkręgowców związanych ze stojącą wodą w otoczeniu GPNZachowanie i odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych wykorzystywanych jako miejsca rozrodu przez płazy oraz wodne bezkręgowce 4Pojawianie się niepożądanych gatunków roślin zielnych (gatunków obcych) w cennych przyrodniczo ekosystemach nieleśnych i leśnych, powodujące obniżanie różnorodności biologicznej siedliskUsuwanie niepożądanych roślin zielnych, w szczególności z użyciem środków chemicznych 5 Presja związana z budową nowych ujęć wody w obszarze przygranicznym GPN, powodujących osuszanie terenu oraz degradację cennych siedlisk przyrodniczych Działania na rzecz konserwacji oraz przebudowy istniejących ujęć wody na terenie GPN, pozwalających na jej pobór na dotychczasowym poziomie 6Zanikanie znaków granic zewnętrznych GPNOdtwarzanie i konserwacja znaków granicy zewnętrznej GPN7Nielegalne wejścia i wjazdy w obszar GPN przez osoby nieupoważnione Patrole monitorujące. Wystawianie tablic informacyjnych.Odtwarzanie i konserwacja znaków granicy zewnętrznej GPN.8Zawężanie korytarzy ekologicznych poza granicami GPN w wyniku narastającej presji urbanizacji obszarów przyległych i tworzenia barier środowiskowych dla swobodnego przemieszczania się zwierzątDziałanie na rzecz uwzględniania w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego sąsiadujących gmin oraz w ich miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przebiegu korytarzy migracyjnych i przejść dla zwierząt na drogach.Pomoc organom administracji publicznej i samorządowej w identyfikacji miejsc krytycznych w przestrzeni korytarzy ekologicznych w celu wyznaczania i zabezpieczenia funkcjonalnych płatów krajobrazu dla migracji dużych zwierząt.Współpraca z organami administracji publicznej i organizacjami pozarządowymi na rzecz skutecznej ochrony powiązań ekologicznych dla zapewnienia niezakłóconej migracji zwierząt w Karpatach Zachodnich.Monitoring przemieszczania się zwierząt w korytarzach ekologicznych zapewniających powiązania przestrzenne pomiędzy GPN a jego otoczeniem Zagrożenia zewnętrzne potencjalne1) Lp.Identyfikacja i ocena zagrożeńSposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i ich skutków1Zagrożenie pożaramiWspółpraca z sąsiednimi jednostkami Straży Pożarnej w ochronie przeciwpożarowej.Działania edukacyjne w szkołach2Zagrożenia ze strony nielegalnych inwestycji budowlanych powstających na terenie GPN oraz jego otulinyMonitorowanie zamierzeń inwestycyjnych.Współpraca z właściwymi organami administracji publicznej3Zagrożenie zanieczyszczeniem powietrza, wód i gleb, w szczególności przez sąsiadujące z Parkiem obiekty turystyczne (schroniska), agroturystyczne i rekreacyjno-sportowych (stacje narciarskie)Monitorowanie zanieczyszczeń wytwarzanych w szczególności przez działalność sąsiadujących z Parkiem obiektów turystycznych, agroturystycznych i rekreacyjno-sportowych4Zagrożenie utratą zewnętrznych korytarzy ekologicznych w wyniku rozwoju nieuporządkowanej struktury urbanistycznej Działania na rzecz uwzględniania w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego sąsiadujących gmin oraz w ich miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przebiegu korytarzy ekologicznych i przejść dla zwierząt na drogach5Choroby o charakterze epizootiiMonitoring stanu zdrowotnego populacji zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem dzika (Sus scrofa).Opracowanie i wdrożenie procedur postępowania w przypadku stwierdzenia epizootii lub zaobserwowania niepokojących objawów chorobowych u zwierząt1) Zagrożenia uszeregowano od najistotniejszego.2) GPN- Gorczański Park Narodowy.Załącznik nr 2OPIS SPOSOBÓW OCHRONNY CZYNNEJ EKOSYSTEMÓW Z PODANIEM RODZAJU, ROZMIARU I LOKALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃI. Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony ścisłej A. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Monitoring stanu populacji kornika drukarza (Ips typographus), drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum) i brudnicy mniszki (Lymantria monacha) za pomocą pułapek feromonowychDo 400 sztukObszar ochrony ścisłej2Monitoring występowania owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary ilościowe na powierzchniach próbnychWedług potrzeb3Monitoring stanu populacji kornika drukarza (Ips typographus) oraz niektórych gatunków towarzyszących z podrodziny kornikowatych (Scolytinae) za pomocą drzew kontrolnych (adaptacja drzew połamanych i przewróconych), celem oceny stopnia rozwoju populacji Do 30 sztuk4Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni, paralotni lub drona Według potrzeb5Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów świerkowych i drzewostanów z dużym udziałem świerka (Picea) na stałych powierzchniach próbnych6Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych 7Monitoring presji jeleniowatych (Cervidae) na odnowienia w drzewostanach 8Monitoring dużych ssaków drapieżnych (Carnivora) i kopytnych (Ungulata) (także z użyciem fotopułapek)9Monitoring sów (Strigiformes), dzięciołów (Pincinae) i kuraków leśnych (Galliformes) (także z użyciem fotopułapek)10Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnych11Ochrona przeciwpożarowa przez: 1) patrole ochronne;2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych; 3) utrzymanie łączności; 4) dozorowanie pożarzysk12Oczyszczanie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg oraz ścieżek patrolowych i przeciwpożarowych z zarastających, powalonych i złamanych drzew oraz usunięcie z ich obrzeży martwych drzew stojących i silnie nachylonych, z pozostawieniem ich biomasy w ekosystemie13Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc obozów partyzanckich, miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, historycznych punktów granicznych), przez:1) punktowe usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i kopców granicznych);2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew;3) usunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów9 obiektówOddziały – 68d, 103a, 105a, 138a, 140a, 155b, 160b, 138f/178a, 186d14Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej;3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejącychWedług potrzebObszar ochrony ścisłej15Remont, konserwacja budynków schronów leśnych16Prace pielęgnacyjne w zadrzewieniach otaczających budynki oraz inne obiekty kubaturowe17Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej GPN2)18Odtwarzanie znaków linii oddziałowych: 1) malowanie linii na korze drzew;2) wkopanie i oznakowanie słupków granicznych oddziałów19Techniczne zabezpieczenia przed bobrami (Castor fiber) ograniczające spiętrzanie wód zagrażających infrastrukturze drogowej 20Demontaż elementów konstrukcyjnych grodzeń próbnych powierzchni porównawczych 3 obiektyOddziały - 99b/99c, 101a, 116bB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja 1Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych Według potrzebObszar ochrony ścisłej2Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych3Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej;3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących4Odtwarzanie znaków granicy zewnętrzneji wewnętrznej GPNC. W ekosystemach wodnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Monitoring zmian w środowisku przyrodniczym, w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania płazów i bezkręgowcówWedług potrzebObszar ochrony ścisłej2Remont i konserwacja zabudowy przeciw erozyjnej jarów potoków, nabrzeży oraz umocnień mostów3Konserwacja istniejących miejsc rozrodu płazów w niewielkich zbiornikach wodnych przez: 1) pogłębianie, poszerzanie i zabezpieczanie brzegów zbiorników;2) zabezpieczenie dopływu wody i światła4Usuwanie obcych gatunków ichtiofauny w zbiornikach dla płazówD. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Zabudowa przeciwerozyjna użytkowanych dróg i dawnych szlaków zrywkowych, przez: 1) budowę stopni z drewna;2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnym lub drewnemWedług potrzebObszar ochrony ścisłej2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych3Remonty nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg 4Likwidacja kolein na drogach GPN jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, w szczególności płazówII. Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony czynnej A. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Usuwanie drzew świerkowych (posusz czynny) zasiedlonych przez kambiofagi, ich korowanie i niszczenie kory oraz stopniowe usuwanie wiatrołomów i wiatrowałów zasiedlanych przez kambiofagi w celu opóźniania procesu rozpadu monokultur świerkowych; zabieg nie dotyczy drzew z dziuplamiWedług potrzebOddziały – 1a–c, 2a–d, 2f, 3a–c, 7a–b, 9a, 10a, 10d, 11a–d, 11f, 19a–b, 20j, 22a–b, 23a–b, 29a–b, 31a, 32a–c, 36a–b, 37a–b, 37d, 37f, 38a–c, 39a–b, 42a, 43a–d, 44a–d, 44f–g, 45a–d, 45f– h, 46a, 46c–d, 46f, 47a–c, 48a–d, 48f, 49a–d, 50b–c, 51a–b, 52a, 55f–g, 56a–c, 58a, 59a, 60b, 62a, 65b, 66d, 66h, 68c–d, 68f, 71b–c, 72b–c, 73b–c, 74b, 75b–c, 75f–g, 76a, 77a–d, 78a–b, 79a–b, 80b–d, 85a–b, 88a–c, 96m–n, 100b–d, 100f, 107a–c, 107f–g, 108a–b, 109a–b, 110a–d, 111a–d, 112a, 113c, 114a–b, 116a–b, 118b, 119a, 120a, 121a, 122b, 123b, 128a–b, 129a–c, 130a–c, 130f, 131a–d, 132a–d, 132f, 133c, 135b, 135f, 135h, 144c–d, 144g–h, 145a–d, 145f–k, 146a–d, 147a–c, 148a, 149b–c, 149f–i, 150a, 151f, 152a, 152d, 152f–g, 152j, 156c–d, 161a–c, 161g–h, 162a–b, 163a, 164c, 173b, 174a, 175a, 175d, 175i–j, 176b–d, 176g–h, 181a–b, 182a–b, 183a–c, 185d, 186a, 190b, 191a, 192a, 192h, 194a–b, 195a–d, 195f–g, 196b–d, 196f–h, 196s, 197a–c, 198a–d, 199a–d, 200a–b, 201a–c, 202a, 203a–b, 204a–d, 205a–d, 205f–g, 206a–d, 206f, 207a–d, 208a–b, 209a–d, 210a–b, 210j, 210l, 211a–b, 212f–g, 212i2Palikowanie istniejących odnowień sztucznych i naturalnychWedług potrzebObszar ochrony czynnej3Pielęgnacja gleby i koszenie chwastów na istniejących uprawach4Wykładanie pułapek zapachowych (feromonowych) na kornika drukarza (Ips typographus), drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum) i brudnicę mniszkę (Lymantria monacha) Do 300 sztuk5Monitoring stanu populacji kornika drukarza (Ips typographus) oraz niektórych gatunków towarzyszących z podrodziny kornikowatych (Scolytinae) za pomocą drzew kontrolnych (adaptacja drzew połamanych i przewróconych), celem oceny stopnia rozwoju populacjiDo 60 sztuk6Monitoring owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary ilościowena powierzchniach próbnych Według potrzeb7Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów oraz dużych gatunków zwierząt w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni, paralotni lub drona8Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów świerkowych i drzewostanów z dużym udziałem świerka (Picea abies) na stałych powierzchniach próbnych9Monitoring szaty roślinnej przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych10Monitoring presji jeleniowatych (Cervidae) na odnowienia w drzewostanach11Monitoring dużych ssaków drapieżnych (Carnivora)i kopytnych (Ungulata) (także z użyciem fotopułapek)12Monitoring sów (Strigiformes), dzięciołów (Pincinae) i kuraków leśnych (Galliformes) (także z użyciem fotopułapek)13Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków zrywkowych, turystycznych i ścieżek edukacyjnych14Usuwanie zbędnych zabezpieczeń mechanicznych (tuby) z pojedynczych drzewek gatunków liściastych 15Mechaniczne zabezpieczanie (spiralami) upraw i młodników jodłowych przed zgryzaniem przez jeleniowate (Cervidae)Do 190 haOddziały – 1a, 1c, 2a–c, 3b–c, 9a, 10a, 11c–d, 18a–b, 19a–b, 22a–b, 23a–b, 29a–b, 31a, 32b–c, 36a–b, 37b, 38a–c, 39a–b, 42a, 43a–d, 45d, 45g, 46a, 46c–d, 47a–c, 48a, 48c–d, 49a, 50b–c, 51a–b, 52a, 56a, 58a, 59a, 74b, 75b, 79a–b, 80b–c, 85a–b, 108a–b, 109a–b, 110c–d, 111a–b, 114b, 116a–b, 119a, 121a, 122b, 123b, 128a–b, 129a–c, 130a–c, 131a–d, 132a–d, 132f, 145b, 145d, 145f, 146d, 147a, 147c, 148a, 161b, 162a–b, 164c, 173b, 174a, 175j, 176c, 176h, 181a, 182a, 183a, 190b, 191a, 192a, 194b, 195a, 195c–d, 195f, 196b–d, 196h, 197a, 197c, 199a–b, 199d, 201a–c, 203a, 204a–c, 205a, 205f–g, 206a–b, 206d, 207a–c, 208a, 209a, 209d 16Zabezpieczanie upraw i młodników jodłowych zapachowymi środkami odstraszającymi (repelentami) przed jeleniowatymi (Cervidae)Do 140 haOddziały – 1a, 1c, 2a– c, 3b–c, 7a–b, 9a, 11c–d, 18a–b, 19a–b, 22a–b, 23a–b, 29a–b, 31a, 32b–c, 36a–b, 37b, 38a–c, 39a–b, 42a, 43a–d, 44b–d, 44g, 45a–d, 45g, 46a–d, 47a–c, 48a–c, 49b–d, 50b–c, 51a–b, 52a, 56a, 58a, 59a, 62a, 78a, 74a, 79a–b, 80b–c, 85a–b, 108a–b, 109a–b, 110c–d, 111a–d, 112a, 114a–b, 116a–b, 119a, 120a, 121a, 122b, 123b, 128a–b, 129a–c, 130a–c, 131a–d, 132a–d, 132f, 145a, 146d, 147a, 147c, 148a, 161b, 162a–b, 164c, 173b, 174a, 175j, 176c, 176h, 181a, 182a, 183a, 190b, 191a, 192a, 194b, 195a, 195c–d, 195f, 196b–d, 196h, 197a–c, 198a–b, 198d, 199a–d, 201a–c, 203a–b, 204a, 204c, 205a, 205f–g, 206a–b, 206d, 207a–c, 208a, 209a, 209d, 212f–g, 212i17Ograniczenie liczebności populacji jelenia (Cervus elaphus) w rejonach o potwierdzonym nasileniu szkód, w uprawach i młodnikach, zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2017 r. poz. 1295, z późn. zm.); zabieg poprzedzi określenie stopnia intensywności szkód w drzewostanach, inwentaryzacja liczebności zwierząt oraz analiza uwarunkowań ekologicznych. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników – wilka (Canis lapus) i rysia (Lynx lynx), lub innych czynników powodujących naturalne ograniczenie wielkości populacji jelenia (Cervus elaphus) (o przyrost zrealizowany), redukcja zostanie ograniczona lub wstrzymanaDo 30 sztuk (zakładaną wielkość redukcji podano łącznie z odniesieniem do obszaruochrony krajobrazowej)W obwodach ochronnych:Turbacz;Kudłoń;Suhora18Ochrona przeciwpożarowa, przez: 1) patrole ochronne; 2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych;3) utrzymanie łączności; 4) dozorowanie pożarzyskWedług potrzebObszar ochrony czynnej19Oczyszczanie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg oraz ścieżek patrolowych i przeciwpożarowych z zarastających, powalonych i złamanych drzew oraz usunięcie z ich obrzeży martwych drzew stojących i silnie nachylonych20Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej21Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego przez czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących22Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc obozów partyzanckich, miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, pozostałości historycznych budynków i fortyfikacji) przez:1) usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i pozostałości budynków);2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew;3) odsunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów;4) niezbędne działania konserwatorskie utrwalające i uwidaczniające relikty o znaczeniu historycznym 6 obiektówOddziały – 116b/119a/118b, 145d, 192a/191a, 207d, 210n, 210t23Remont, konserwacja budynków schronów leśnychWedług potrzebObszar ochrony czynnej24Prace pielęgnacyjne w zadrzewieniach otaczających budynki oraz inne obiekty kubaturowe25Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej GPN26Odtwarzanie znaków linii oddziałowych: 1) malowanie linii na korze drzew, 2) wkopanie i oznakowanie słupków granicznych oddziałów.27Ograniczanie liczebności populacji dzika (Sus scrofa)Według potrzeb28Demontaż elementów konstrukcyjnych grodzeń próbnych powierzchni porównawczych 3 obiektyOddziały - 11c/11d, 43b, 47cB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Monitoring szaty roślinnej przy wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnychWedług potrzebObszar ochrony czynnej 2Monitoring wpływu zabiegów ochrony czynnej na wybrane gatunki roślin, w szczególności krokusa (Crocus scepusiensis) i przebiśniega (Galanthus nivalis) 3Monitoring stanu i dynamiki torfowisk4Czasowe grodzenie części powierzchni ze stanowiskami niektórych cennych gatunków roślin oraz powierzchni porównawczych 5Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych6Wycinanie niepożądanych drzew i krzewów na polanach, kształtowanie biogrup i strefy ekotonowej wraz z utylizacją wyciętej biomasy przez jej zrąbkowanie lub spalanie (w szczególności w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie Wielkiej) 7Usuwanie obcych gatunków roślin, w szczególności rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica), barszczu sosnowskiego (Heracleum Sosnowski) i niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera) 8Koszenie mechaniczne i ręczne roślin zielnych na polanach (z pozostawieniem niedokosów) oraz usunięcie skoszonej biomasy z powierzchni Do 70 haOddziały – 3f, 20j, 22c, 22d, 24j–k, 28i, 29k, 30f, 36h, 37i, 48g–h, 56c, 60b, 62c, 65b, 66d, h, 68d, 68f, 77f–h, 88f–g, 93c, 96m–n, 100i, 106l, 107h, 107k, 107m, 107o, 111f, 113c, 116c, 135k, 145l–m, 145o, 145p–r, 148d, 149j, 156f, 157d, 161d, 162c, 174b, 182a, 182j, 183h–k, 185c, 185i, 192o, 192s, 196k, 197f–g, 206f–g, 207a, 207d, 210c–d, 210f–i, 210k, 210m–z91. Wypas owiec (Ovis aries) i bydła na polanach.2. W przypadku braku możliwości prowadzenia wypasu – mechaniczne lub ręczne koszenie powierzchni polan Do 40 haOddziały – 22c, 29j–l, 30f, 37h–i, 46k–l, 68d, 68f, 96m–n, 107h, 107k, 107m, 107o, 145l–m, 145o, 145p–r, 148d, 149i–j, 161d, 162c, 185c, 185i, 186a, 186h, 196k, 197f–g, 210f–g, 210i, 210k, 210m–o, 210s–z10Nawożenie organiczne polan objętych zabiegiem koszenia (kompost z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany)Według potrzebObszar ochrony czynnej11Prace pielęgnacyjne w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie Wielkiej: 1) konserwacja drzew z usunięciem egzemplarzy zagrażających bezpieczeństwu;2) cięcia pielęgnacyjne krzewów i podrostów;3) nasadzenia drzew i krzewów; 4) koszenie roślinności zielnej;5) inne prace związane z zabezpieczaniem walorów przyrodniczych parku dworskiego24,06 haOddział – 210a–d, 210f–w12Konserwacja oraz remont koryta, przepustów i kładek cieku wodnego w kompleksie zabytkowego parku dworskiego w Porębie WielkiejWedług potrzebOddział – 210i, 210l, 210p–s, 210u–w13Bieżące remonty ścieżek spacerowych wraz z urządzeniami odwadniającymi (przepusty, mostki) na trasie ścieżki edukacyjnej w kompleksie parku dworskiego w Porębie WielkiejOddział – 21014Odsłanianie i przebudowa istniejących oraz wykonywanie nowych kopców i murków z kamieni na polanach reglowych w celu zabezpieczenia miejsc rozrodu i bytowania gadówObszar ochrony czynnej15Zabezpieczenie i utrzymanie ujęć źródlisk stanowiących siedliska bezkręgowców krenobiontycznych i krenofilnych16Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej;3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych, renowacja istniejących17Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej Parku18Konserwacja i rewaloryzacja obiektów w kompleksie parku dworskiego w Porębie Wielkiej (budynki i ogrodzenie)1 zespół obiektówOddział – 210f, 210i, 210l, 210p–s19Konserwacja i rewaloryzacja budynków pasterskich na polanach oraz schronów turystycznych i leśnych Według potrzebObszar ochrony czynnej20Adaptacja obiektów pasterskich do celów turystycznych i rekreacyjnych21Prace pielęgnacyjne w zadrzewieniach otaczających budynki oraz inne obiekty kubaturowe 22Ograniczanie liczebności populacji dzika (Sus scrofa)Według potrzebObszar ochrony czynnejC. W ekosystemach wodnych Lp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, służących jako miejsca rozrodu i bytowania płazów oraz niektórych gadów z zabezpieczeniem w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światłaWedług potrzebObszar ochrony czynnej2Monitoring zmian w środowisku przyrodniczym w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania dla płazów i bezkręgowców 3Konserwacja istniejących miejsc rozrodu płazów (niewielkich zbiorników wodnych oraz stawów w parku dworskim w Porębie Wielkiej), przez: 1) pogłębianie, poszerzanie i zabezpieczanie brzegów;2) zabezpieczenie dopływu wody i światła;3) remont pomostów do prowadzenia obserwacjiDo 35 sztuk4Utrzymanie na terenie Parku istniejących ujęć wody pitnej i zbiorników retencyjnych z możliwością ich przebudowy i konserwacji w celu zabezpieczenia potrzeb lokalnych społeczności 36 sztukiOddziały – 37b, 37d, 37h, 46c, 46k, 47a, 48f, 62a, 76a, 77b, 77f, 77h, 107b, 107h, 107j, 144f, 144i, 145c, 145g, 145o, 148d, 161b, 161g–h, 183h–i, 192a, 192s, 196c, 197a, 197c, 200a, 206d, 206f, 210b, 210j5Remont i konserwacja zabudowy przeciw erozyjnej jarów potoków, nabrzeży oraz umocnień mostówWedług potrzebObszar ochrony czynnej6Usuwanie obcych gatunków ichtiofauny w zbiornikach dla płazówD. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1)1Zabudowa przeciwerozyjna użytkowanych dróg i dawnych szlaków zrywkowych przez: 1) budowę stopni z drewna; 2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnym i drewnemWedług potrzebObszar ochrony czynnej2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych 3Remont nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg4Likwidacja kolein na drogach Parku jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, w szczególności płazówIII. Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony krajobrazowej A. W ekosystemach leśnychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Usuwanie zasiedlonych przez kambiofagi drzew świerkowych (posusz czynny) z ich korowaniem i niszczeniem kory oraz stopniowe usuwanie wiatrołomów i wiatrowałów zasiedlanych przez kambiofagi; zabieg nie dotyczy drzew z dziuplamiWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowej2Wykładanie pułapek zapachowych (feromonowych) na:1) kornika drukarza (Ips trypographus);2) drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum);3) brudnicę mniszkę (Lymantria monacha)Do 500 sztuk3Monitoring owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia) w oparciu o pomiary przeprowadzone na powierzchniach próbnych Według potrzeb4Monitoring stanu sanitarnego drzewostanów w oparciu o metody fotograficzne z wykorzystaniem samolotu, motolotni, paralotni lub drona 5Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnych6Monitoring dużych ssaków drapieżnych (Carnivora) i kopytnych (Ungulata) (także z użyciem fotopułapek)7Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych szlakach zrywkowych, turystycznych i ścieżkach edukacyjnych8Monitoring wpływu jeleniowatych (Cervidae) na ekosystemy leśne9Monitoring sów (Strigiformes), dzięciołów (Pincinae) i kuraków leśnych (Galliformes) (także z użyciem fotopułapek)10Ograniczenie liczebności populacji jelenia (Cervus elaphus) w rejonach o potwierdzonym nasileniu szkód, w uprawach i młodnikach, zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r. poz. 2033); zabieg poprzedzi określenie stopnia intensywności szkód w drzewostanach, inwentaryzacja liczebności zwierząt oraz analiza uwarunkowań ekologicznych. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników – wilka (Canis lapus) i rysia (Lynx lynx), lub innych czynników powodujących naturalne ograniczenie wielkości populacji jelenia (Cervus elaphus) (o przyrost zrealizowany), redukcja będzie ograniczana lub wstrzymanaDo 30 sztuk (zakładaną wielkość redukcji podano łącznie z odniesieniem do obszaruochrony krajobrazowej)W Obwodach ochronnych:Turbacz; Kudłoń;Suhora11Ochrona przeciwpożarowa: 1) patrole ochronne; 2) utrzymanie drożności dróg dojazdowych i pożarowych;3) utrzymanie łączności;4) dozorowanie pożarzyskWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowej12Oczyszczanie szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, spacerowych, dróg oraz ścieżek patrolowych i przeciw pożarowych z zarastających, powalonych i złamanych z drzew oraz usunięcie z ich obrzeży martwych drzew stojących i silnie nachylonych13Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej;3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących14Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej GPN15Odtwarzanie znaków linii oddziałowych 1) malowanie linii na korze drzew;2) wkopanie i oznakowanie słupków granicznych oddziałów16Wykupy gruntów17Ograniczanie liczebności populacji dzika (Sus scrofa)Według potrzebB. W nieleśnych ekosystemach lądowychLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Wycinanie niepożądanych drzew i krzewów na polanach, kształtowanie biogrup i stref ekotonowych wraz z utylizacją wyciętej biomasy przez jej zrąbkowanie lub spalanieWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowej2Koszenie mechaniczne i ręczne roślin zielnych na polanach (z pozostawieniem niedokosów) oraz usunięcie skoszonej biomasy z powierzchni Do 105 haPolany:Adamówka;Aniołówka;Biedowa;Bieniowe;Borysówka Dolna; Chyźniocka;Dzigowa;Figurki Dolne; Figurki Górne;Figurki Średnie; Francisyna;Galaska;Ganadrowa Duża;Ganadrowa Mała;Gabrowska Duża;Gabrowska Mała;Gorc Porębski;Gorc Troszacki;Gronie Drożdżowe;Gronie Chowańcowe;Holikowa;Jaworzyna Kamienicka;Jasinkowa;Jasiowa;Jonkówki;Józefowa;Kopa;Kosarzysko; Kudłoń;Kułachowa;Ludwikowa;Łąki;Łonna;Młynarska;Mostownica;Nowa;Obidowiec;Podmostownica;Podskały;Podwyszańska;Przysłopy;Przysłopek;Pustak;Pyrzówka;Rąbaniska;Skole Jędrasowe;Skole Pańskie;Skole Pradelowe;Szałasisko Porębskie;Solnisko;Starmaszka;Stawieniec;Suhora; Śmierdząca;Średniak;Średnie;Świnkówka;Szeroka;Tobołów;Turbaczyk; Ustępne;Wierchy Zarębskie;Wzorowa;Wysznia;Zielenica;Żubrowisko 31. Wypas owiec (Ovis aries) i bydła na polanach. 2. W przypadku braku możliwości prowadzenia wypasu – mechaniczne lub ręczne koszenie powierzchni polan Do 90 haPolany:Bieniowe;Cioski;Cyrla Hanulowa;Cyrla Majerzowa; Czoło Turbacza; Gabrowska Duża;Gabrowska Mała;Gąsiorowska;Holikowa;Jasiowa;Jaworzyna Kamienicka;Jaworzynka; Jonkówki;Łąki; Mostownica; Przysłopy;Starmaszka;Średniak;Suhora;Szlagowa;Tobołów;Tomaśklula;Turbaczyk;Wierchy Zarębskie;Wolnica;Wzorowa;Zielenica4Nawożenie organiczne polan objętych zabiegiem koszenia (kompost z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany)Według potrzebObszar ochrony krajobrazowej 5Odsłanianie i przebudowa istniejących oraz wykonywanie nowych kopców i murków z kamieni na polanach reglowych celem zabezpieczenia miejsc rozrodu i bytowania gadów6Utrzymanie ujęć źródlisk stanowiących siedliska bezkręgowców krenobiontycznych i krenofilnych7Odbudowa budynków pasterskich na polanach z ich przystosowaniem na schrony-magazyny4 obiektyPolany:1) Jaworzyna Kamienicka;2) Jonkówki;3) Podskały;4) Wzorowa8Remont, konserwacja budynków pasterskich na polanach oraz schronów leśnychWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowej9Adaptacja obiektów pasterskich do celów turystycznych i rekreacyjnych10Prace pielęgnacyjne w zadrzewieniach otaczających budynki oraz inne obiekty kubaturowe11Budowa i utrzymanie zastawek na zerodowanych ciekach odwadniających młaki i torfowiskaDo 25 szt.1. Hala Turbacz. 2. Hala Długa. 3. Hala Wzorowa12Utrzymanie obiektów historycznych (miejsc pochówków i pamięci z okresu II wojny światowej, pozostałości historycznych budynków), przez:1) usunięcie odnowień drzew, krzewów i krzewinek z powierzchni obiektów (z miejsc ziemianek, mogił, pomników i pozostałości budynków);2) przecięcie i odsunięcie powalonych drzew;3) odsunięcie opadłych liści i gałęzi w najbliższym otoczeniu obiektów;4) utrwalanie i uwidacznianie reliktów obiektów i zespołów historycznych.10 obiektówPolany:Bieniowe;Gorc Troszacki (2 obiekty);Stare Izbiska;Stawieniec (2 obiekty);Ustępne (2 obiekty);Wzorowa (2 obiekty)13Monitoring wpływu zabiegów ochrony czynnej na wybrane gatunki roślin, w szczególności krokusa (Crocus scepusiensi) i przebiśniega (Galanthuas nivalis)Według potrzebObszar ochrony krajobrazowej14Czasowe grodzenie części powierzchni ze stanowiskami niektórych cennych gatunków roślin oraz powierzchni porównawczych 15Monitoring stanu i dynamiki torfowisk16Monitoring stanu entomofauny epigeicznej na polanach za pomocą pułapek ziemnych Barbera wraz z odłowem tych owadówDo 330 sztuk17Monitoring roślinności przy wybranych szlakach i ścieżkach edukacyjnychWedług potrzeb18Monitoring aktywności procesów erozyjnych na wybranych powierzchniach szlaków i ścieżek edukacyjnych19Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego: 1) remonty i modernizacje szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych;2) remonty małej architektury turystycznej;3) czytelne oznakowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych, w tym instalowanie nowych drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych z renowacją istniejących20Usuwanie obcych gatunków roślin, w szczególności rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica), barszczu Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) i niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera)21Odtwarzanie znaków granicy zewnętrznej i wewnętrznej GPN22Wykupy gruntów23Ograniczanie liczebności populacji dzika (Sus scrofa)Według potrzebC. Ochrona przyrody nieożywionej i glebLp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Zabudowa przeciwerozyjna dróg i dawnych szlaków zrywkowych przez: 1) budowę stopni z drewna;2) wypełnianie rowów erozyjnych rumoszem skalnymWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowej2Zabezpieczenia przeciwerozyjne na skarpach i przepustach drogowych3Remont nawierzchni szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych oraz dróg4Likwidacja kolein na drogach GPN jako miejsc zagrażających uwięzieniem lub jako potencjalnych miejsc rozrodu dla wielu gatunków fauny, w szczególności płazówD. W ekosystemach wodnych Lp.Rodzaj zadań ochronnychRozmiarLokalizacja1Odtwarzanie niewielkich zbiorników wodnych, służących jako miejsca rozrodu i bytowania płazów oraz niektórych gadów z zabezpieczeniem w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światłaDo 5 sztukObszar ochrony krajobrazowej2Monitoring zmian w środowisku przyrodniczym, w związku z procesem likwidacji kolein drogowych oraz odtwarzaniem zbiorników wodnych jako miejsc rozrodu i bytowania dla płazów i bezkręgowców Według potrzeb3Konserwacja istniejących miejsc rozrodu płazów (niewielkich zbiorników wodnych) przez: 1) pogłębianie, poszerzanie i zabezpieczanie brzegów;2) zabezpieczenie dopływu wody i światła; 3) remont pomostów do prowadzenia obserwacjiDo 5 sztuk4Remont i konserwacja zabudowy przeciw erozyjnej brzegów oraz umocnień mostówWedług potrzeb5Utrzymanie istniejących na terenie GPN ujęć wody pitnej i zbiorników retencyjnych z możliwością ich przebudowy i konserwacji w celu zabezpieczenia potrzeb lokalnych społeczności 3 sztukiHala Wzorowa6Usuwanie obcych gatunków ichtiofauny w zbiornikach dla płazówWedług potrzebObszar ochrony krajobrazowejEkosystemy leśne i nieleśne lądowe podzielone są na oddziały oznaczone liczbami i pododdziały oznaczone literami. Podział ten jest zgodny z mapą przeglądową Parku, w skali 1:20000, według stanu na 31 grudnia 2014 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku w miejscowości Poręba Wielka.GPN – Gorczański Park Narodowy.Załącznik nr 3OPIS SPOSOBÓW CZYNNEJ OCHRONY GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT I. Sposoby ochrony czynnej gatunków zwierząt na obszarach ochrony ścisłej Lp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony11. Kumak górski (Bombina variegata).2. Żaba trawna (Rana temporaria);3. Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni);2) górska (Triturus alpestris);3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris);4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku (lub innych jego stadiów rozwojowych) do zbiorników zastępczych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych. 3. Działania techniczne przy zastosowaniu materiałów lokalnego pochodzenia Konserwacja istniejących miejsc rozrodu i bytowania1. Utrzymanie szczelności zbiorników (z użyciem gleby ilastej lub bentonitu) z zapewnieniem dopływu wody (udrażnianie dopływów wody) i dostępności światła (usuwanie drzew silnie zacieniających zbiornik). 2. Zapobieganie wypłycaniu zbiorników przez okresowe usuwanie namułów i osadów21. Bocian czarny (Ciconia nigra).2. Derkacz (Crex crex). 3. Dzięcioły:1) białogrzbiety (Dendrocopos leucotos); 2) trójpalczasty (Picoides tridactylus);3) zielonosiwy (Picus canus); 4) czarny (Dryocopus martinus). 4. Gąsiorek (Lanius collurio).5. Głuszec (Tetrao urogallus).6. Jarząbek (Tetrastes bonasia).7. Muchołówka mała (Ficedula parva).8. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).9. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos). 10. Trzmielojad (Pernis apivorus).11. Puchacz (Bubo bubo).12. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 13. Włochatka (Aegolius funereus). 14. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 15. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).16. Mroczki:1) posrebrzany (Vespertilio murinus); 2) pozłocisty (Eptesicus nilssonii).17. Nocki:1) duży (Myotis myotis),2) rudy (Myotis daubentonii).18. Wilk (Canis lupus).19. Ryś (Lynx lynx).20 Niedźwiedź (Ursus arctos). 21. Wydra (Lutra lutra). 22. Tchórz (Mustela putorius).23. Kuna leśna (Martes martes).24. Jeleń (Cervus elaphus).25. Sarna (Capreolus capreolus)1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, przez: 1) remonty i modernizacje szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów);2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych).2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Patrole ochronne II. Sposoby ochrony czynnej gatunków roślin i zwierząt na obszarach ochrony czynnej Lp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony1Goryczuszka orzęsiona (Gentianopsis ciliata).Pełnik alpejski (Trollius altissimus).Podejźrzon księżycowy (Botrychium lunaria). Kosatka kielichowa (Tofieldia calyculata).Zabezpieczenie przed zgryzaniem przez owce (Ovis aries) i bydłoCzasowe grodzenie wybranych powierzchni2Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis).Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica).Goryczuszka orzęsiona (Gentianopsis ciliata).Gołek białawy (Pseudorchis albida). Gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea).Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Podkolan biały (Platanthera bifolia).Storczyca kulista (Traunsteinera globosa). Szafran spiski (Crocus scepusiensis) Ograniczanie spadku liczebności osobniczej wybranych gatunków1. Koszenie polan.2. Nawożenie organiczne wybranych polan objętych zabiegiem koszenia kompostem powstałym z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany3Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis).Kumak górski (Bombina variegata), Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni);2) górska (Triturus alpestris);3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris); 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Odtwarzanie miejsc rozroduOdtworzenie dawnych zbiorników wodnych lub wykonanie nowych oraz zapewnienie w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światła Konserwacja i rozbudowa istniejących miejsc rozrodu z ich przystosowaniem do prowadzenia obserwacji 1. Utrzymanie szczelności zbiorników (z użyciem gleby ilastej lub bentonitu) z zapewnieniem dopływu wody (udrażnianie dopływów wody) i dostępności światła (usuwanie drzew silnie zacieniających zbiornik). 2. Zapobieganie wypłycaniu zbiorników przez okresowe usuwanie namułów i osadów.3. Remonty pomostów obserwacyjnych4Żaba trawna (Rana temporaria)Zabezpieczanie szlaków migracjiWystawianie płotków zabezpieczających przy drogach5Kumak górski (Bombina variegata). 2. Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni),2) górska (Triturus alpestris),3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris), 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku (lub innych jego stadiów rozwojowych) do zbiorników zastępczych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych.3. Działania techniczne w oparciu o materiały lokalnego pochodzenia6Gniewosz plamisty (Coronella austriaca).Żmija zygzakowata (Vipera berus).Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis), żyworodna (Zootoca vivipara)Zabezpieczenie miejsc rozrodu i bytowaniaOdsłanianie istniejących i wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych7Gniewosz plamisty (Coronella austriaca). Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix). Żmija zygzakowata (Vipera berus).Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis);żyworodna (Zootoca vivipara).Padalec zwyczajny (Anguis fragilis).Konserwacja istniejących miejsc rozrodu i bytowania1. Wykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych. 2. Pogłębienie, poszerzenie, zabezpieczenie brzegów oraz zapewnienie dopływu wody i światła w istniejących zbiornikach wodnych.3. Układanie kopców i murków kamiennych z wypełnieniem ich wnętrza materią organiczną (korzenie, trociny, humus).8Dzięcioły:zielonosiwy (Picus canus);białogrzbiety (Cendrocopos leucotos); zielony (Picus viridis);duży (Dendrocopos major);dzięciołek (Dendrocopos mminor). Rudzik (Erithacus rubecula). Kos (Turdus merula).Paszkot (Turdus viscivorus). Mysikrólik (Regulus regulus).Zniczek (Regulus ignicapilla).Sikory:uboga (Poecile palustris);czarnogłowa (Parus montanus); czubatka (Parus cristatus); sosnówka (Periparus ater);bogatka (Parus major);modra (Cyanistes caeruleus. Kowalik (Sitta europaea).Pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla).Płochacz pokrzywnica (Prunella modularis). Sójka (Garrulus glandarius). Sroka (Pica pica).Orzechówka (Nucifraga caryocatactes).Wrona (Corvus cornix).Gawron (Corvus frugilegus).Wróbel (Passer domesticus).Mazurek (Passer montanus).Zięba (Fringilla coelebs).Dzwoniec (Chloris chloris).Szczygieł (Carduelis carduelis).Czyż (Carduelis spinus).Gil (Pyrrhula pyrrhula).Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes).Trznadel (Emberiza citrinella).Jer (Fringilla montifringilla).Czeczotka (Carduelis flammea)Dokarmianie ptaków w okresie zimowymWykładanie karmy ograniczone do otoczenia budynków wolnostojących (osady leśne) oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin użytkowanych turystycznie i spacerowo w okresie zimowym 91. Sikory:sosnówka (Periparus ater);bogatka (Parus major);modra (Cyanistes caeruleus); uboga (Poecile palustris); czarnogłowa (Parus montanus); czubatka (Parus cristatus). 2. Pleszka (Phoenicurus phoenicurus).3. Mazurek (Passer montanus).4. Szpak (Sturnus vulgaris).5. Krętogłów (Jynx torquilla).6. Kowalik (Sitta europaea)7. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 8. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).9. Mroczki:1) posrebrzany (Vespertilio murinus); 2) pozłocisty (Eptesicus nilssonii).10. Nocki:1) duży (Myotis myotis);2) rudy (Myotis daubentonii).11. Koszatka (Dryonis nitedula).12. Orzesznica (Muscardinus avellanarius).13. Popielica (Glis glis)Poprawa bazy lęgowej dla ptaków, nietoperzy (Chiroptera) i popielicowatych (Gliridae)Wymiana zniszczonych skrzynek lęgowych dla ptaków, schronów dla nietoperzy (Chiroptera) i popielicowatych przy osadach leśnych oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin101. Bocian czarny (Ciconia nigra).2. Derkacz (Crex crex). 3.Dzięcioły:1) białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), 2) trójpalczasty (Picoides tridactylus), 3) zielonosiwy (Picus canus), 4) czarny (Dryocopus martinus). 4. Gąsiorek (Lanius collurio).5. Głuszec (Tetrao urogallus).6. Jarząbek (Tetrastes bonasia).7. Muchołówka mała (Ficedula parva).8. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).9. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos). 10. Trzmielojad (Pernis apivorus).11. Puchacz (Bubo bubo).12. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 13. Włochatka (Aegolius funereus). 14. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 15. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).16. Mroczki:1) posrebrzany (Vespertilio murinus); 2) pozłocisty (Eptesicus nilssonii).17. Nocki:1) duży (Myotis myotis);2) rudy (Myotis daubentonii).18. Wilk (Canis lupus).19. Ryś (Lynx lynx).20 Niedźwiedź (Ursus arctos). 21. Wydra (Lutra lutra). 22. Tchórz (Mustela putorius). 23. Kuna leśna (Martes martes).24. Jeleń (Cervus elaphus).25. Sarna (Capreolus capreolus)1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków. 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, przez: 1) remonty i modernizację szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów);2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych). 2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Patrole ochronneIII. Sposoby ochrony czynnej roślin i zwierząt na obszarach ochrony krajobrazowejLp.Nazwa gatunkuRodzaj zadań ochronnychOpis sposobów ochrony1Goryczuszka orzęsiona (Gentianopsis ciliata).Pełnik alpejski (Trollius altissimus).Podejźrzon księżycowy (Botrychium lunaria). Kosatka kielichowa (Tofieldia calyculata)Zabezpieczenie przed zgryzaniem przez owce (Ovis) i bydłoCzasowe grodzenie wybranych powierzchni2Kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis).Tłustosz pospolity (Pinguicula vulgaris)Zabezpieczenie przed osuszaniem siedliskaBudowa zastawek spowalniających odpływ wód.3Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis).Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica).Goryczuszka orzęsiona (Gentianopsis ciliata).Gołek białawy (Pseudorchis albida). Gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea).Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus). Podkolan biały (Platanthera bifolia).Storczyca kulista (Traunsteinera globosa). Szafran spiski (Crocus scepusiensis)Ograniczanie spadku liczebności osobniczej wybranych gatunków1. Koszenie polan.2. Nawożenie organiczne wybranych polan objętych zabiegiem koszenia kompostem powstałym z biomasy pozyskanej przy koszeniu danej polany. 4Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis).Kumak górski (Bombina variegata). Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni);2) górska (Triturus alpestris);3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris); 4) grzebieniasta (Triturus cristatus)1. Odtworzenie miejsc rozrodu.2. Konserwacja i rozbudowa miejsc rozrodu z ich przystosowaniem do prowadzenia obserwacji1. Odtworzenie dawnych zbiorników wodnych lub wykonanie nowych oraz zapewnienie w nich odpowiedniego poziomu wody i dostępu światła.2. Utrzymanie szczelności zbiorników (z użyciem gleby ilastej lub bentonitu) z zapewnieniem dopływu wody (udrażnianie dopływów wody) i dostępności światła (usuwanie drzew silnie zacieniających zbiornik). 3. Zapobieganie wypłycaniu zbiorników poprzez okresowe usuwanie namułów i osadów.4. Remonty pomostów obserwacyjnych5Żaba trawna (Rana temoraria)Zabezpieczanie szlaków migracjiWystawianie płotków zabezpieczających przy drogach6Kumak górski (Bombina variegata). Żaba trawna (Rana temporaria). Traszki:1) karpacka (Lissotriton montandoni);2) górska (Triturus alpestris);3) zwyczajna (Lissotriton vulgaris);4) grzebieniasta (Triturus cristatus)Likwidacja kolein na drogach, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych1. Zasypywanie kolein po uprzednim przeniesieniu osobników danego gatunku bądź innych jego stadiów rozwojowych. 2. Wyrównywanie, utwardzanie i odwadnianie powierzchni wybranych odcinków dróg, szlaków turystycznych i spacerowych oraz ścieżek edukacyjnych. 3. Działania techniczne w oparciu o materiały lokalnego pochodzenia7Gniewosz plamisty (Coronella austriaca).Żmija zygzakowata (Vipera berus).Jaszczurki:zwinka (Lacerta agilis);żyworodna (Zootoca vivipara)Zabezpieczanie miejsc rozrodu i bytowaniaOdsłanianie istniejących i wykonywanie nowych kopców z kamieni na polanach reglowych81. Gniewosz plamisty (Coronella austriaca). 2. Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix). 3. Żmija zygzakowata (Vipera berus).4. Jaszczurki:1) zwinka (Lacerta agilis); 2) żyworodna (Zootoca vivipara).5. Padalec zwyczajny (Anguis fragilis)Konserwacja istniejących miejsc rozrodu i bytowania1. Wykaszanie roślin zielnych, usuwanie drzew i krzewów z powierzchni ekosystemów nieleśnych.2. Pogłębienie, poszerzenie, zabezpieczenie brzegów oraz dopływu wody i światła w istniejących zbiornikach wodnych.3. Układanie kopców i murków kamiennych z wypełnieniem ich wnętrza materią organiczną (korzenie, trociny, humus).91. Dzięcioły:zielonosiwy (Picus canus); białogrzbiety (Cendrocopos leucotos); zielony (Picus viridis); duży (Dendrocopos major);dzięciołek (Dendrocopos mminor). 2. Rudzik (Erithacus rubecula). 3. Kos (Turdus merula).4. Paszkot (Turdus viscivorus). 5. Mysikrólik (Regulus regulus).6. Zniczek (Regulus ignicapilla).7. Sikory:uboga (Poecile palustris);czarnogłowa (Parus montanus); czubatka (Parus cristatus);sosnówka (Periparus ater);bogatka (Parus major); modra (Cyanistes caeruleus. 8. Kowalik (Sitta europaea).9. Pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla).10. Płochacz pokrzywnica (Prunella modularis). 11. Sójka (Garrulus glandarius). 12. Sroka (Pica pica).13. Orzechówka (Nucifraga caryocatactes).14. Wrona (Corvus cornix).15. Gawron (Corvus frugilegus).16. Wróbel (Passer domesticus).17. Mazurek (Passer montanus).18. Zięba (Fringilla coelebs).19. Dzwoniec (Chloris chloris).20. Szczygieł (Carduelis carduelis).21. Czyż (Carduelis spinus).22. Gil (Pyrrhula pyrrhula).23. Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes).24. Trznadel (Emberiza citrinella).25. Jer (Fringilla montifringilla).26. Czeczotka (Carduelis flammea)Dokarmianie ptaków w okresie zimowymWykładanie karmy ograniczone do otoczenia budynków wolnostojących (osady leśne) oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin użytkowanych turystycznie i spacerowo w okresie zimowym101. Sikory:sosnówka (Periparus ater);bogatka (Parus major); modra (Cyanistes caeruleus); uboga (Poecile palustris);czarnogłowa (Parus montanus); czubatka (Parus cristatus). 2. Pleszka (Phoenicurus phoenicurus).3. Mazurek (Passer montanus).4. Szpak (Sturnus vulgaris).5. Krętogłów (Jynx torquilla).6. Kowalik (Sitta europaea)7. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 8. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).9. Mroczki:1) posrebrzany (Vespertilio murinus); 2) pozłocisty (Eptesicus nilssonii).10. Nocki:1) duży (Myotis myotis);2) rudy (Myotis daubentonii).11. Koszatka (Dryonis nitedula).12. Orzesznica (Muscardinus avellanarius).13. Popielica (Glis glis).Poprawa bazy lęgowej dla ptaków, nietoperzy (Chiroptera) i popielicowatych (Gliridae)Wymiana zniszczonych skrzynek lęgowych dla ptaków, schronów dla nietoperzy (Chiroptera) i popielicowatych przy osadach leśnych oraz wzdłuż dolnych części głównych dolin 11Głuszec (Tetrao urogallus).Jarząbek (Tetrastes bonasia).1. Monitoring stanu populacji i zagrożeń. 2. Ochrona rejonu występowania gatunków 1. Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie przebiegu ruchu turystycznego zapobiegających nadmiernej presji antropogenicznej, przez: 1) remonty i modernizację szlaków, miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej, ścieżek edukacyjnych i dróg z zachowaniem ich drożności (usuwanie drzew silnie pochylonych, wiatrowałów i wiatrołomów); 2) korygowanie przebiegu szlaków turystycznych zgodnie z potrzebami, wraz z ich czytelnym oznakowaniem (umieszczenie drogowskazów, tablic i tabliczek informacyjnych).2. Oznakowanie stref ochronnych.3. Patrole ochronne121. Bocian czarny (Ciconia nigra).2. Derkacz (Crex crex). 3. Dzięcioły:białogrzbiety (Dendrocopos leucotos);trójpalczasty (Picoides tridactylus), zielonosiwy (Picus canus), czarny (Dryocopus martinus). 4. Gąsiorek (Lanius collurio).5. Muchołówka mała (Ficedula parva).6. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).7. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos). 8. Trzmielojad (Pernis apivorus).9. Puchacz (Bubo bubo).10. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 11. Włochatka (Aegolius funereus). 12. Gacek brunatny (Plecotus auritus). 13. Karlik większy (Pipistrellus nathusii).14. Mroczki:posrebrzany (Vespertilio murinus); pozłocisty (Eptesicus nilssonii).Nocki:duży (Myotis myotis);rudy (Myotis daubentonii).15. Wilk (Canis lupus).16. Ryś (Lynx lynx).17. Niedźwiedź (Ursus arctos). 18. Wydra (Lutra lutra). 19. Tchórz (Mustela putorius). 20. Kuna leśna (Martes martes).21. Jeleń (Cervus elaphus). 22. Sarna (Capreolus capreolus)Załącznik nr 4WSKAZANIE OBSZARÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, CZYNNĄ ORAZ KRAJOBRAZOWĄLp.Rodzaj ochronyLokalizacja1)Powierzchnia ogółem w ha1Ochrona ścisłaOddziały – 4a–c, 4f, 5a–c, 6a–d, 7c, 8a–c, 8g, 9b, 9d, 12a–d, 12f, 13a–c, 14a–c, 15a–b, 16a–d, 17a, 17g, 20a–c, 21a–b, 24a–b, 25a–d, 26a–d, 26f, 27a–c, 28a–b, 28d, 28f, 30a–d, 33a–c, 34a–d, 35a–d, 35f– j, 40a–c, 41a–c, 53a, 54a, 55a–d, 57c, 58b, 59b, 60a, 61a–b, 63a, 64a–d, 65a, 66a, 66c, 67a–b, 68a–b, 69a–c, 70a–d, 71a, 72a, 73a, 74a, 75a, 81a, 81c, 81g, 82a–d, 83a, 84a, 85c, 86a, 87a–c, 89a–b, 90a–d, 90f, 91a–d, 91f, 92a–c, 93a–b, 94a–b, 95a, 95d, 95h, 96d, 96g–h, 97b–d, 97f, 98a–b, 99a–d, 100c, 101a–b, 102a–d, 102f, 103a–d, 104a–c, 105a–d, 106a–d, 106g–h, 106 j–k, 113b, 115a–b, 117a–d, 118c–d, 122a, 122c, 123a, 124a, 125a, 126a–d, 126f, 127a–c, 133a, 134a–d, 135a, 135d, 136a–d, 136f, 137a–c, 138a–d, 138f, 139a–b, 140a–b, 141a–d, 142a–b, 143a–d, 143f, 144a–b, 144f, 151b, 151d, 152c, 152h, 153a–d, 154a–d, 155a–b, 156a–b, 157a–c, 158a–d, 159a–c, 160a–c, 164a, 165a, 166a–b, 167a, 168a–c, 169b, 170a, 171c, 171f–h, 171r, 172f, 172h, 177a–c, 177f, 178a–c, 178f, 178i–j, 179a, 180a–d, 184a–b, 184f–i, 184o, 185a–c, 185f–h, 186c–d, 187a, 188a, 189a–b, 190a, 193b3 611,072Ochrona czynnaOddziały – 1a–c, 2a–d, 2f, 3a–c, 3f, 7a–b, 9a, 10a, 10d, 11a–d, 11f, 18a–b, 19a–b, 20 j, 22a–d, 23a–b, 24d, 24 j, 29a–b, 29k–l, 30f, 31a, 32a–c, 36a–b, 37a–b, 37d, 37f, 37h– j, 38a–d, 39a–b, 42a–b, 43a–d, 44a–d, 44f–g, 45b–d, 45f–h, 46a, 46c–d, 46f, 46k–l, 47a–c, 48a–d, 48f–h, 49a–d, 50b–c, 51a–c, 52a, 55f–g, 56a–c, 57b, 58a, 59a, 60b, 62a–c, 65b, 66d, 66h, 68c–d, 68f, 71b–c, 72b–c, 73b–c, 74b, 75b, 76a, 76g, 77a–d, 77f–i, 78a–b, 79a–b, 80b–d, 85a–b, 88a–d, 88f–g, 93c, 96m–n, 100b–d, 100h–i, 106f, 106i, 106l, 107a–d, 107f–o, 108a–b, 109a–b, 110a–d, 111a–d, 111f, 112a, 113a, 113c, 114a–b, 116a–c, 118b, 119a, 120a, 121a, 122b, 123b, 128a–b, 129a–c, 130a–c, 130f, 131a–d, 132a–d, 132f, 133c, 135b, 135f, 135h, 135k, 144c–d, 144g–h, 145a–d, 145f–m, 145o–r, 146a–d, 147a–c, 148a, 148d, 149h– j, 149b–c, 149f–i, 150a, 151f, 152d, 152f–g, 152j, 156c–d, 156f, 157d, 161a–d, 161g–h, 162a–c, 163a, 164c, 173b, 174a–b, 175a, 175d, 175i– j, 176b–d, 176g–h, 181a–b, 182a–b,182 j, 183a–c, 183h–j, 183m, 185d, 185i, 186a, 186h, 190b, 191a, 192a, 192h, 192o, 192s, 193c, 194a–b, 195a, 195c–d, 195f–g, 196b–d, 196h, 196k, 196s, 197a–c, 197f, 198a–b, 198d, 199a–d, 199f–g, 200a–c, 201a–c, 202a, 203a–b, 204a, 204c, 205a, 205f–g, 206a–d, 206f–g, 207a–d, 208a–b, 209a, 209d, 210a–d, 210f–z, 212f–g, 212i2 877,233Ochrona krajobrazowa1. Obręb ewidencyjny Konina - 2557, 2583, 2584, 5353, 5354, 5355, 5356, 5357, 5358, 5359, 5360, 5361, 5362, 5363, 5364, 5365, 5366, 5367, 5368, 5369, 5370, 5371, 5372, 5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5379, 5380, 5381, 5382, 5383, 5384, 5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5392, 5393, 5394, 5395, 5396, 5397, 5398, 5400, 5402, 5403, 5404, 5405, 5406, 5407, 5408, 5409, 5410, 5412, 5413, 5414, 5415, 5416, 5417, 5418, 2556/1, 2556/2, 5391/1, 5391/2, 5411/1, 5411/2, 5411/3.2. Obręb ewidencyjny Lubomierz - 4821, 4822, 4927, 4928, 4929, 4930, 4931, 4932, 4933, 4934, 4935, 4936, 4937, 4938, 4939, 4940, 4941, 4942, 4943, 4944, 4946, 4961, 4962, 4963, 4964, 4971, 4973, 4974, 4975, 4976, 4977, 4979, 4981, 4982, 4983, 4984, 4985, 4986, 4987, 4988, 4989, 4990, 4991, 4992, 4993, 4994, 4995, 4996, 4997, 4998, 4999, 5000, 5001, 5002, 5003, 5004, 5005, 5006, 5007, 5008, 5009, 5010, 5011, 5012, 5013, 5014, 5015, 5016, 5020, 5022, 5023, 5024, 5025, 5026, 5027, 5028, 5029, 5031, 5032, 5033, 5034, 5035, 5036, 5037, 5038, 5039, 5040, 5042, 5043, 5044, 4978/1, 4978/2, 4980/1, 4980/2, 5017/1, 5017/2, 5017/3, 5018/1, 5018/2, 5018/3, 5018/4, 5018/5, 5019/1, 5019/2, 5021/1, 5067/2. 3. Obręb ewidencyjny Łopuszna - 224, 225, 226, 227, 230, 231, 233, 238, 239, 243, 246, 303, 307, 310, 312, 319, 325, 330, 331, 332, 333, 348, 2372, 2373, 2374, 2375, 2379, 2380, 2382, 2383, 2721, 2792, 2795, 2796, 2797, 2816, 2819, 2821, 2822, 2823, 2827, 2828, 2840, 2841, 2842, 2843, 4154, 4163, 4164, 4165, 4166, 2381/1, 2381/2, 2381/3, 2384/1, 2384/2, 2384/3, 2720/1, 2720/2, 2793/3, 2793/4, 2799/1, 2799/2, 2799/3, 2800/1, 2800/2, 2800/3, 2801/1, 2802/1, 2802/2, 2802/3, 2802/4, 2804/1, 2804/2, 2804/3, 2804/4, 2804/5, 2807/1, 2807/2, 2808/1, 2809/1, 2809/2, 2810/1, 2810/2, 2811/3, 2811/4, 2814/1, 2814/2, 2814/3, 2814/4, 2815/1, 2815/4, 2815/5, 2815/6, 2815/7, 2815/8, 2818/1, 2818/2, 2818/3, 2818/4, 2820/1, 2820/2, 2820/3, 2820/4, 2824/9, 2824/10, 2824/11, 2824/12, 2830/1, 2839/1, 2839/2, 2839/3, 2839/4, 2844/1, 2844/2, 4152/2, 4153/1, 4153/2, 4153/3, 4155/1, 4155/2, 4157/1, 4162/1, 4167/1, 4167/2, 4206/1, 2824/13, 2824/15, 2824/16, 2824/17, 2824/18, 2824/19, 2824/20, 2824/21, 2824/22, 2824/23, 2829/31, 2829/32, 2829/33, 2829/34, 2829/35, 2829/36, 4188/218.4. Obręb ewidencyjny Ochotnica Górna - 1127, 1130, 1175, 1176, 1178, 1179, 1910, 1939, 1940, 14398, 14399, 14401, 14402, 14405, 14408, 14647, 14387/7, 14387/9, 14388/1, 14388/2, 14388/3, 14388/5, 14388/6, 14388/7, 14397/139, 14397/140, 14397/69, 14397/70, 14397/71, 14397/72, 14397/73, 14397/74, 14397/75, 14400/1, 14400/2, 14400/3, 14404/3, 14404/4, 14404/5, 14404/6, 14406/1, 14406/2, 14411/1, 14411/12, 14411/13, 14411/14, 14411/15, 14411/16, 14411/17, 14411/19, 14411/2, 14411/21, 14411/22, 14411/23, 14411/24, 14411/25, 14411/26, 14411/27, 14411/28, 14411/29, 14411/3, 14411/30, 14411/31, 14411/32, 14411/33, 14411/34, 14411/35, 14411/36, 14411/37, 14411/38, 14411/39, 14411/4, 14411/40, 14411/41, 14411/42, 14411/43, 14411/44, 14411/45, 14411/46, 14411/47, 14411/48, 14411/49, 14411/5, 14411/50, 14411/51, 14411/52, 14411/53, 14411/54, 14411/55, 14411/7, 14411/9, 14413/1, 14413/10, 14413/11, 14413/12, 14413/13, 14413/14, 14413/15, 14413/16, 14413/17, 14413/2, 14413/20, 14413/21, 14413/22, 14413/23, 14413/25, 14413/26, 14413/27, 14413/28, 14413/29, 14413/3, 14413/30, 14413/31, 14413/32, 14413/33, 14413/34, 14413/35, 14413/36, 14413/37, 14413/38, 14413/39, 14413/4, 14413/40, 14413/41, 14413/44, 14413/45, 14413/46, 14413/47, 14413/48, 14413/49, 14413/5, 14413/50, 14413/6, 14413/7, 14413/8, 14413/9, 14484/1129, 14484/1137, 14484/1138, 14484/1216, 14484/1217, 14484/1247, 14484/1248, 14484/1249, 14484/1250, 14484/1251, 14484/539, 14484/723, 14484/724, 14484/856, 14484/857, 14484/858, 14484/859, 14484/860, 14484/861, 14484/864, 14484/865, 14484/869, 14484/870, 14493/1, 14493/2, 14627/120, 14627/121, 14627/122, 14627/123, 14627/124, 14627/53, 14630/2, 14630/3, 14643/10, 14643/11, 14643/14, 14643/15, 14643/19, 14643/20, 14643/21, 14643/22, 14643/23, 14643/24, 14643/25, 14643/26, 14643/4, 14643/6, 14643/7, 14643/8, 14643/9, 14645/10, 14645/11, 14645/12, 14645/13, 14645/14, 14645/15, 14645/16, 14645/17, 14645/18, 14645/19, 14645/20, 14645/21, 14645/3, 14645/5, 14645/6, 14645/7, 14645/8, 14646/10, 14646/11, 14646/17, 14646/18, 14646/19, 14646/20, 14646/22, 14646/23, 14646/24, 14646/26, 14646/27, 14646/28, 14646/29, 14646/3, 14646/30, 14646/31, 14646/32, 14646/33, 14646/34, 14646/35, 14646/36, 14646/4, 14646/6, 14646/7, 14646/8, 14646/9, 14648/1, 14648/10, 14648/2, 14648/3, 14648/4, 14648/5, 14648/6, 14648/7, 14648/8, 14648/9.5. Obręb ewidencyjny Olszówka - 4691, 4692, 4693, 4694, 4695, 4696, 4697, 4698, 4690/1, 4690/2.6. Obręb ewidencyjny Poręba Wielka - 2475, 2476, 2477, 2478, 2479, 2480, 2482, 4183, 4184, 4185, 4186, 4187, 4189, 4190, 4191, 4192, 4193, 4194, 4195, 4196, 4199, 4200, 4202, 4205, 4207, 4208, 4209, 4211, 4212, 4213, 4214, 4215, 4216, 4217, 4218, 4219, 4220, 4221, 4222, 4223, 4224, 4225, 4226, 4227, 4228, 4229, 4231, 4232, 4233, 4234, 4235, 4236, 4237, 4238, 4241, 4242, 4243, 4244, 4245, 4246, 4247, 4248, 4249, 4250, 4251, 4252, 4253, 4254, 4255, 4256, 4258, 4259, 4260, 4261, 4262, 4263, 4264, 4265, 4266, 4267, 4268, 4269, 4270, 4271, 4272, 4273, 4274, 4276, 4277, 4278, 4279, 4280, 4281, 4283, 4284, 4285, 4286, 4287, 4288, 4290, 4291, 3702/1, 3702/2, 3764/1, 3765/1, 3765/2, 3765/3, 3766/1, 3766/2, 3766/3, 3767/1, 3767/2, 3767/3, 4188/1, 4188/2, 4188/3, 4188/4, 4197/1, 4197/2, 4198/1, 4198/2, 4201/1, 4201/2, 4203/1, 4203/2, 4204/1, 4204/2, 4206/1, 4206/2, 4210/1, 4210/2, 4210/3, 4230/1, 4230/2, 4282/1, 4282/2, 4334/131/, 4334/131/4, 4335/132/2, 4335/132/5, 4335/132/6, 4339/136/2, 4349/2, 4352/131/6, 4354/137/4.7. Obręb ewidencyjny Zasadne - 1439, 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1477, 1479, 1480, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1490, 1491, 1493, 1494, 1496, 1497, 1481/1, 1598/144541,55Razem7029,851)Ekosystemy leśne i nieleśne lądowe podzielone są na oddziały oznaczone liczbami i pododdziały oznaczone literami. Podział ten jest zgodny z mapą przeglądową Gorczańskiego Parku Narodowego, w skali 1:20000, według stanu na 31 grudnia 2014 r. Mapy znajdują się w siedzibie Gorczańskiego Parku Narodowegow miejscowości Poręba Wielka. W przypadku gruntów stanowiących własność prywatną, które znalazły się w obszarze ochrony krajobrazowej, numery działek ewidencyjnych oznaczono liczbami. Podział ten jest zgodny z mapą ewidencyjną dla obrębów: Konina, Lubomierz, Olszówka, Poręba Wielka i Zasadne w skali 1:2000 oraz dla obrębów Łopuszna i Ochotnica w skali 1:2880. Załącznik nr 5WSKAZANIE MIEJSC UDOSTĘPNIANYCH W CELACH REKREACYJNYCH ORAZ MAKSYMALNEJ LICZBY OSÓB MOGĄCYCH PRZEBYWAĆ JEDNOCZEŚNIE W TYCH MIEJSCACHMiejsca udostępniane w celach rekreacyjnych Lp.Miejsca udostępnianeMaksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu1Polany - Tobołów, Starmaszka900 2Miejsce utwardzone na polanie Trusiówka150 UZASADNIENIEZarządzenie Ministra Środowiska w sprawie zadań ochronnych dla Gorczańskiego Parku Narodowego, zwanego dalej „Parkiem”, stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 22 ust. 2 pkt 1 oraz art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2018 r. poz. 1614).Zgodnie z przepisami przywołanej ustawy zadania ochronne dla parku narodowego ustanawia minister właściwy do spraw środowiska w drodze zarządzenia. Identyfikacja istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zakres zadań ochronnych zostały opracowane w formie tabelarycznych zestawień (załączniki nr 1 i 2). W zestawieniach określono zagrożenia oraz sposoby i zakres prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej z podaniem lokalizacji, rozmiaru (metry, hektary, itp.) oraz określeniem ekosystemów, w których mają być wykonane. Dla wybranych gatunków zwierząt i roślin określono rodzaj zadań ochronnych oraz sposób prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej (załącznik nr 3). Mając na uwadze fakt, iż w Parku ochrona przyrody ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi zadaniami, znając zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne przyrody Parku i uwzględniając jego specyfikę, przewidziano różnorodne działania ochronne i monitoringowe. Planowane w poprzednich latach udostępnianie części Parku w celach naukowych oraz dla zwiedzających, którzy korzystać będą z istniejących od lat szlaków turystycznych, ścieżek spacerowych i edukacyjnych oraz szlaków rowerowych i konnych, znajdzie się w odrębnym zarządzeniu dyrektora Parku. W niniejszym zarządzeniu znalazła się natomiast regulacja dotycząca udostępniania Parku w celach kulturowych i rekreacyjnych, wraz z określeniem maksymalnej liczby osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach (załącznik nr 5).Projektowane na lata 2019-2021 zadania ochronne wpisują się w długoterminową wizję ochrony Parku, są od kilkunastu lat kontynuowane, poszerzane w oparciu o nową wiedzę przyrodniczą i dotyczą wielu elementów ekosystemu. Wynika to z kompleksowego podejścia do zachodzących na obszarze Parku procesów przyrodniczych. Do najbardziej istotnych celów należy przede wszystkim zachowanie pozostałości Puszczy Karpackiej, tworzonej przez zróżnicowane wiekowo obszary lasu o naturalnym, niekiedy nawet pierwotnym charakterze, reprezentujące niemal wszystkie postacie leśnych fitocenoz górskich, jakie wykształciły się w Beskidach. Z uwagi na wielopłaszczyznowe podejście do ochrony ekosystemów w Parku wyróżniono trzy kategorie ochrony - ochronę ścisłą, czynną i krajobrazową. Obszary ochrony ścisłej zajmują 51 % powierzchni Parku. Zaprojektowane działania, w szczególności w ekosystemach leśnych, są uzupełnieniem naturalnych procesów przyrodniczych. W przypadku polan reglowych podejmowane działania wynikają z potrzeby ich zachowania, gdyż zachodzące tam samoistnie procesy sukcesji (zarastanie) zmieniłyby ekosystemy nieleśne w kierunku niezgodnym z przyjętymi założeniami i celami ochrony przyrody. Przedstawiane zadania ochronne mają charakter optymalny i w znacznej części zostały opracowane na podstawie materiałów planistycznych, przygotowywanych na potrzeby planu ochrony Parku, a także w oparciu o wyniki prowadzonego od kilkunastu lat na terenie Parku monitoringu przyrodniczego. Zostały one zaprojektowane przez zespół pracowników, posiadających odpowiednie przygotowanie merytoryczne i praktyczne. Wskazane zadania podlegały także szczegółowemu omówieniu przez członków Rady Naukowej Parku, którzy po uwzględnieniu wniesionych zastrzeżeń, zaopiniowali je pozytywnie. Obszar ochrony ścisłej, w którym dominują ekosystemy leśne, stanowi teren referencyjny do obserwacji naturalnych, dynamicznych procesów oraz układów przyrodniczych. W granicach tej kategorii ochrony znajdują się także ekosystemy podlegające sukcesji (niektóre polany reglowe), jak i regeneracji (znaczny areał borów górnoreglowych). W obszarach ochrony ścisłej prowadzone są przede wszystkim badania naukowe i monitoring przyrodniczy, ale konieczne jest również usprawnianie ruchu turystycznego. W Gorczańskim Parku Narodowym monitoringiem objęte są szczególnie owady kambiofagiczne, na które zwraca się dużą uwagę, ze względu na znaczny udział świerka sztucznego pochodzenia w składzie gatunkowym drzewostanów. Park należy do nielicznej grupy obszarów w Polsce, gdzie prowadzone są długoterminowe badania ekologiczne z użyciem pułapek feromonowych na stałych powierzchniach badawczych. Pozwala to na ocenę dynamiki liczebności populacji monitorowanych gatunków oraz wyciąganie wniosków odnośnie podejścia do problemu ewentualnych gradacji kambiofagów na obszarach objętych ochroną czynną, szczególnie w odniesieniu do prowadzonej na nich przebudowy drzewostanów. Na obszarach znajdujących się w granicach ochrony czynnej projektowane zadania mają przede wszystkim na celu stopniową przebudowę drzewostanów, polegającą na właściwym dostosowaniu ich składów gatunkowych do warunków siedliska, z wykorzystaniem pierwszeństwa dla procesów naturalnych. W ekosystemach nieleśnych, w ramach ich czynnej ochrony, celem działań jest zatrzymanie niekorzystnych tendencji w zmianach szaty roślinnej i świata zwierząt, w związku z zaniechaniem gospodarczego użytkowania tych terenów. W tej części Parku prowadzone są także inne działania, związane, m.in. z poprawą warunków bytowania zwierząt rzadkich i chronionych (w tym dużych drapieżnych ssaków i ptaków, płazów i gadów, a także entomofauny), usprawniające ruch turystyczny (remonty szlaków, tablic informacyjnych, schronów, ławek, drogowskazów, itp.) oraz utrzymania obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe. Dla strefy ochrony krajobrazowej głównym celem zadań ochronnych jest zatrzymanie zmian sukcesyjnych na polanach reglowych poprzez ich wypas, nawożenie, koszenie i usuwanie krzewów. Uzupełnieniem są tu również zadania z zakresu ochrony fauny, regulacji ruchu turystycznego oraz niezbędnych remontów dróg i szlaków.Wszystkie realizowane działania ochronne zmierzają do zachowania, bądź odtworzenia różnorodności biologicznej gatunków oraz siedlisk przyrodniczych.W ekosystemach leśnych Parku, zajmujących około 95 % jego powierzchni, zaplanowano prace monitoringowe, dotyczące głównie populacji owadów kambiofagicznych, w tym przede wszystkim kornika drukarza. W obszarach ochrony czynnej, wyszczególnionych w załączniku nr 2, w przypadku uznania za konieczne, zakłada się możliwość ingerencyjnego usuwania drzew zasiedlonych (tzw. posuszu czynnego) przez kornika drukarza i inne kambiofagi, w celu ograniczenia ich populacji i spowolnienia procesu rozpadu drzewostanów świerkowych oraz innych drzewostanów z dużym udziałem świerka. Podejmowane do tej pory działania, pozwalają na stwierdzenie, iż uzyskane opóźnienie czasowe sprzyja stopniowej, naturalnej (z odnowień pochodzenia naturalnego) regeneracji drzewostanów. Ograniczanie populacji kambiofagów świerka prowadzone jest tylko w obszarach ochrony czynnej i krajobrazowej (w obszarze ochrony ścisłej, pewną redukcję populacji kornika powoduje jego monitoring z użyciem pułapek feromonowych). W przypadkach nieznacznego natężenia żerów kornika całkowitemu wyłączeniu z tego zabiegu podlegają tereny zaliczane niegdyś do ochrony czynnej zachowawczej, które ze względu na duży stopień naturalności są z zasady traktowane podobnie jak tereny objęte ochroną ścisłą. W ramach zwalczania kambiofagów świerka, w przypadku drzew stojących, usuwany jest wyłącznie posusz czynny, zawierający różne stadia rozwojowe tych owadów. W przypadku drzew powalonych postępowanie ulega nieznacznej modyfikacji. W warunkach Parku całość powstałych w ciągu jednego roku wiatrołomów i wiatrowałów jest zasiedlana przez owady kambiofagiczne jeszcze w tym samym sezonie wegetacyjnym. Ponieważ proces zasiedlania tych drzew jest rozłożony w czasie i trwa niekiedy kilka miesięcy, również usuwanie powalonych drzew następuje stopniowo, w miarę ich zasiedlania. Szacowana w oparciu o dane z lat poprzednich, roczna ilość usuwanego posuszu czynnego, będzie się kształtowała w przedziale od 3 000 m3 do 7 000 m3.Z uwagi na niedostateczną liczbę dużych drapieżników, a w szczególności wilka, konieczną może być kontynuacja regulacji liczebności populacji jelenia. Sprzyjające warunki bytowania dla tego gatunku na terenie Parku, w powiązaniu z brakiem możliwości oddziaływania na wzrost populacji drapieżników, doprowadziły do znacznego zagęszczenia populacji jelenia i zwiększenia jego presji na drzewostany, w tym na młode pokolenie lasu. W Parku bytuje około 300 sztuk jeleni, co znacznie przekracza pojemność żywieniową jego ekosystemów, wyliczoną na około 180 osobników. Powoduje to w konsekwencji duże szkody w uprawach i młodnikach, takie jak zgryzanie pędów wierzchołkowych, łamanie drzewek, ich spałowania i osmykiwania, co w szczególności dotyczy odnowień jodłowych. Nasilenie szkód posiada szczególne znaczenie w sytuacji postępującego obecnie, gwałtownego rozpadu drzewostanów świerkowych oraz drzewostanów z dużym udziałem świerka, położonych w reglu górnym i strefie przejściowej między reglami. Konieczne jest zatem wzmożenie ochrony odnowień przed uszkodzeniami. Od wielu lat prowadzona jest ochrona młodego pokolenia lasu przed jeleniami (głównie odnowień naturalnych, złożonych z jodły, buka i jawora). Prace wykonywane są z wykorzystaniem zabezpieczeń mechanicznych, jak również środków odstraszających – repelentów. Faktyczna wielkość redukcji liczebności populacji jelenia, podana w liczbie sztuk do odstrzału w ciągu jednego roku, będzie skorygowana w oparciu o analizę uwarunkowań ekologicznych, a w szczególności inwentaryzację wyrządzanych szkód oraz liczebności zwierząt. W ocenie uwzględniane także będą relacja drapieżnik-ofiara, możliwości migracyjne zwierząt (ocena areału osobniczego) oraz zjawisko naturalnej śmiertelności. W przypadku stwierdzenia dużej aktywności drapieżników (wilk, ryś) lub innych czynników powodujących naturalne ograniczanie populacji jeleniowatych o tzw. przyrost zrealizowany, redukcja zostanie ograniczona bądź całkowicie wstrzymana. W związku z rozwijającą się w północno-wschodniej części kraju epizootią – afrykańskim pomorem świń (ASF), koniecznym jest prowadzenie także na terenie Parku monitoringu stanu zdrowotnego populacji zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem dzika. W przypadku stwierdzenia epizootii lub zaobserwowanie niepokojących objawów chorobowych, niezbędnym będzie opracowanie i wdrożenie właściwych procedur postępowania, w tym odstrzałów redukcyjnych. Na obszarze Parku nie wprowadza się z zasady odnowień sztucznych, wykorzystując głównie naturalny potencjał odnowieniowy drzewostanów. Wyjątek stanowią powierzchnie dużych luk w drzewostanach świerkowych niżej położonych, gdzie od kilku lat brak jest odnowienia naturalnego, zaś miejsca takie są opanowywane przez jeżyny i trzcinnik. W skali drzewostanów Parku są to jednak przypadki sporadyczne, obejmujące niewielkie powierzchnie. Odnowienia sztuczne w Parku wspomagają jedynie procesy odnowienia naturalnego. Niezwykle ważny jest w tym przypadku aspekt edukacyjny zabiegów. Społeczeństwo ma możliwość zapoznania się ze sposobami ochrony czynnej w Parku oraz obserwowania metod odtwarzania ekosystemów leśnych. Założone uprawy uzyskane z odnowień sztucznych wymagają przez pewien okres pielęgnacji, by możliwe było osiągnięcie przewidywanego celu ochrony. Przez ekosystemy leśne Parku prowadzi wiele dróg leśnych, z których część jest udostępniona dla ruchu turystycznego, a ich niektórymi odcinkami poprowadzone zostały również ścieżki edukacyjne. Ze względu na bezpieczeństwo wszystkich użytkowników, konieczne jest dbanie o ich właściwy stan techniczny. Pozwala to również unikać zniszczeń w świecie flory i fauny, które mają miejsce podczas obchodzenia przez turystów uszkodzonych odcinków dróg. W dalszym ciągu konieczne jest usuwanie z dróg i szlaków powalonych drzew (z pozostawieniem ich w ekosystemie), które utrudniając przejście lub przejazd, wymuszając powstawanie obejść, w konsekwencji mogą powodować również wejścia w obszary nieudostępniane Parku. Konieczne będzie również usuwanie martwych drzew stojących stanowiących posusz kornikowy oraz drzew silnie nachylonych, rosnących na obrzeżu dróg i szlaków, które z uwagi na możliwość niekontrolowanego wywrócenia się z powodu wiatru lub śniegu, zagrażają bezpieczeństwu ich użytkowników. Planuje się kontynuację wystawiania tablic informacyjnych, czytelne oznakowanie przebiegu szlaków turystycznych, montaż ramp na drogach wjazdowych, jak również prowadzenie w terenie patroli w celu ograniczenia niekontrolowanych wejść osób nieupoważnionych na chronione obszary.Ekosystemy nieleśne zajmują w Parku około 5% powierzchni. Od kilkunastu lat kontynuowane są w nich różnorodne zabiegi ochronne, które mają stanowić alternatywę dla dawnego użytkowania gospodarczego (kośnego lub pasterskiego) oraz ograniczać degradację zbiorowisk (zanik zbiorowisk roślinnych, gatunków flory i fauny). Najważniejszymi zadaniami z zakresu ich czynnej ochrony, są: mechaniczne i ręczne koszenia roślin zielnych, usuwanie niepożądanych drzew i krzewów z powierzchni polany z kształtowaniem biogrup i stref ekotonowych oraz utylizacja wyciętej biomasy przez jej zrąbkowanie lub spalanie, a także próba wykorzystania kompostu do nawożenia polan. Biomasa pozyskana z koszeń na poszczególnych polanach, odkładana uprzednio w pryzmy, po uzyskaniu właściwego stopnia rozkładu będzie rozrzucana na ich powierzchni. Zabieg ten przyczyni się do poprawy zasobności siedlisk, hamując proces zanikania wielu gatunków roślin (m. in. krokusa i mieczyka dachówkowatego). Uzupełnieniem wymienionych zabiegów w obszarze ekosystemów nieleśnych, jest wypas owiec i bydła (w tym koni i kóz), który z przyczyn ekonomicznych ma już tylko niestety charakter kulturowy, a który reaktywowany został przez Park kilka lat temu. Obecnie owce wypasane są głównie na niżej położonych terenach, w pobliżu wsi. Sporadycznie stada są wprowadzane na niektóre polany. Z uwagi na znaczne rozdrobnienie polan, brak bezpośredniego dostępu do wody i elektryczności oraz czynniki natury ekonomicznej, okoliczni bacowie nie są zainteresowani prowadzeniem tu wypasu. Wyjątkiem jest Hala Długa pod Turbaczem, gdzie po nabyciu przez Park znacznego jej obszaru wraz z budynkami gospodarczymi, udało się przywrócić pasterstwo (chociaż w mocno ograniczonej formie), w postaci tzw. wypasu kulturowego. Koszenie polan jest obecnie jedynym, skutecznym rozwiązaniem, pozwalającym na czynną ich ochronę przed zarastaniem, pozwalając równocześnie chronić rzadkie gatunki roślin i zwierząt z nimi związane. W celu ochrony szczególnie cennych elementów flory polan projektuje się okresowe grodzenie powierzchni, które do czasu obsiewu nasion nie będą wypasane i koszone. Na polanach reglowych prowadzony jest od kilu lat monitoring zbiorowisk roślinnych i gatunków flory oraz fauny. Dla celów porównawczych konieczne jest również czasowe grodzenie części tych powierzchni. Czynnej ochronie gadów na górskich polanach służą układane kopce i murki z kamieni, z trocinami i fragmentami drewna wewnątrz. Stanowią one dogodne miejsca rozrodu i bytowania dla kilku gatunków należących do tej gromady, a występujących w Gorcach. Ekosystemy wodne w Parku zajmują tylko 0,28 % jego powierzchni. W ich skład wchodzi przede wszystkim dobrze rozwinięta sieć źródeł i górskich potoków, ale również nieliczne, małe zbiorniki ze stagnującą wodą, które niestety stosunkowo szybko zanikają w wyniku procesów wypłycania i zamulania. Zbiorniki te, powstają zazwyczaj w sposób naturalny w wyniku procesów osuwiskowych lub zmian przebiegu koryta rzek. Są niezbędne jako miejsca rozrodu i bytowania licznych gatunków płazów i bezkręgowców wodnych występujących na obszarze Parku. W przypadku ich niedoboru lub braku, zwierzęta zasiedlają koleiny i inne zagłębienia z wodą, powstające okresowo, głównie na zabagnionych odcinkach leśnych dróg, szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych. Narażone są w nich jednak na dużą śmiertelność w wyniku przypadkowego rozjeżdżania, rozdeptywania oraz wymywania w czasie gwałtownych opadów atmosferycznych. Od kilku lat Park prowadzi zabiegi polegające na likwidacji wspomnianych kolein i kałuż, przez utwardzenie i skuteczne odwodnienie powierzchni najbardziej uczęszczanych dróg i szlaków. Jako alternatywę dla likwidowanych zagłębień i kałuż, w najbliższym ich otoczeniu odtwarzane są nowe zbiorniki, w których odpowiedni poziom wody jest zapewniony przez okresowe usuwanie namułów, zabezpieczanie przed wysychaniem i zacienieniem. Stanowią one już obecnie najważniejsze miejsca do rozrodu dla płazów oraz dużej grupy entomofauny wodnej. Niektóre z tych zbiorników, o większej powierzchni, są dodatkowo przystosowywane do prowadzenia obserwacji przyrodniczych, m.in. przez budowę specjalnych pomostów. Większość z omawianych obiektów została zaprojektowana i wykonana przy trasach ścieżek edukacyjnych, gdzie społeczeństwo ma możliwość poznawania związanych z nimi zagadnień przyrodniczych. Opisane zadania wykonywane są głównie w obszarach ochrony czynnej i krajobrazowej. Na terenie Parku znajdują się różne obiekty kultury materialnej, z których część służy ochronie przyrody. Niektóre wymagają remontów lub odbudowy, stąd konieczność ujęcia ich w planowanych działaniach na lata 2019-2021. W zarządzie Parku znajduje się zabytkowy park dworski hrabiów Wodzickich w Porębie Wielkiej wraz z kompleksem zabytkowych budynków. Celem zachowania we właściwym stanie drzew w tym parku oraz spełnienia wymogów bezpieczeństwa dla osób w nim przebywających, niezbędna jest konserwacja poszczególnych okazów z usunięciem zagrażających bezpieczeństwu publicznemu, cięcia pielęgnacyjne krzewów i podrostów, nasadzenia nowych egzemplarzy drzew czy krzewów, uzupełniających naturalne ubytki oraz usuwanie (z użyciem środków chemicznych) gatunku obcego – rdestowca ostrokończystego (Reynoutria japonica). W celu szerszego udostępnienia parku dworskiego do działań edukacyjnych odtworzone w nim zostały stawy dworskie oraz altany edukacyjne, wokół których poprowadzone zostały utwardzone ścieżki spacerowe, stanowiące część funkcjonującej od lat trasy edukacyjnej. Fragment wspomnianego terenu został także udostępniony Gminie Nidźwiedź, która w nawiązaniu do wcześniej opracowanego kompleksowego projektu jego zagospodarowania, wykonała dalsze obiekty rekreacyjno-wypoczynkowe: amfiteatr i tężnie solankowe. Obszar Gorczańskiego Parku Narodowego posiada utrwalone w swym krajobrazie cenne dziedzictwo historyczne z różnych epok – poczynając od śladów gospodarowania będących depozytem kultury pierwotnych osadników wołoskich, poprzez ślady średniowiecznych i nowożytnych form gospodarowania i podziałów gruntów (system drożny, kopce graniczne, układ polan, zabudowa pasterska), obiekty sakralne i wotywne, zespół parkowo-dworski i budowle funkcyjne – po liczny i cenny zasób śladów II wojny światowej oraz okresu walk z dominacją komunistyczną z lat 1945-47. Występują tu liczne ślady po obozach partyzanckich, fortyfikacji polowej, pola starć i potyczek, mogiły i pomniki, miejsca katastrof lotniczych maszyn bojowych i cywilnych, ruiny po budynkach (tzw. gospodarstw wzorowych, szałasów pasterskich i osad funkcyjnych, stanowiących ostoje działań partyzanckich). Miejsca te i związane z nimi wydarzenia są w Parku dokumentowane i podlegają ochronie, wymagając jednak utrzymania przez zabiegi konserwatorskie oraz promocji jako wyjątkowy zespół naturalno-kulturowego historycznego krajobrazu o dużym znaczeniu dla kultury narodowej.Ochrona przyrody nieożywionej i gleb, oprócz ochrony zachowawczej ostańców i wychodni skalnych, polega głównie na wykonywaniu zabudowy przeciwerozyjnej, remontach urządzeń drogowych i nawierzchni na drogach stokowych, szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych wraz z ich czytelnym oznakowaniem. Wymienione działania mają na celu likwidację lub ograniczanie do minimum erozji, a także zahamowanie szybkiego spływu wód opadowych. Wykonanie wyżej opisanych zadań ochronnych przyczyni się nie tylko do zachowania walorów przyrodniczo-krajobrazowych, odtworzenia zniekształconych i zanikających ogniw rodzimej przyrody, ale również do utrzymania w należytym stanie infrastruktury, jaką dysponuje Park. Realizacja zadań ochronnych, określonych w załącznikach do zarządzenia, może być dostosowana do konieczności usuwania negatywnych skutków zjawisk żywiołowych w Parku. Przy realizacji poszczególnych zadań ochronnych zatrudniani będą mieszkańcy okolicznych miejscowości, co przyczyni się do ograniczenia lokalnego bezrobocia. Park stanowi jeden z elementów sieci obszarów Natura 2000. Przygotowane obecnie zadania na lata 2019-2021 uwzględniają wymóg zachowania we właściwym stanie ochrony występujących na terenie Parku siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotami ochrony. Zaplanowane działania ochronne nie będą negatywnie oddziaływać na wyszczególnione w zarządzeniu przedmioty ochrony dla obszaru sieci Natura 2000. Zaplanowane działania ochronne w odniesieniu do obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego znajdą swoje odzwierciedlenie w planowaniu szczegółowych działań ochronnych i monitoringu przyrodniczego dla integralnego z Parkiem obszaru Natura 2000. PAGE \* MERGEFORMAT40PAGE 1) Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 96 ). TPUCEKZO-2011-Gorczański PN-zał. nr 1.docZałączniki do zarządzenia NrMarek KurzejaKOZARZEWSKA Aneta22018-12-17T10:50:00Z2018-12-20T10:57:00Z2018-12-20T10:57:00ZNormal1421344880692Microsoft Office Word0672187falseTytuł1Załączniki do zarządzenia NrGPNfalse93953falsefalse16.0000